"Danina krwi"

 źródło - Angora nr 46/2018

Rozmowa z podinspektorem ANDRZEJEM SZARYM, wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego NSZZ Policjantów

- W policji na wielką skalę rozprzestrzenił się jakiś tajemniczy wirus. Prawdopodobnie policjanci zarażają się jeden od drugiego. Jeszcze kilka tygodni i w komisariatach nie będzie ani jednego funkcjonariusza. A teraz poważnie wierzy pan że ci wszyscy pana koledzy na zwolnieniach L4 są rzeczywiście chorzy? Polacy chyba nie są do tego przekonani gdyż powstaje na ten temat coraz więcej dowcipów. Według nieoficjalnych danych podobno choruje ponad 30 tys. policjantów czyli jedna trzecia całego stanu. Gdyby w warszawskim magistracie nagle zachorował co trzeci pracownik, ZUS szybko przeprowadziłby kontrolę ale w przypadku policji nie ma takich uprawnień.

- Oczywiście wierzę, że ogromna większość policjantów przebywających na zwolnieniu lekarskim jest rzeczywiście chora. Dopadło ich przemęczenie, stres i frustracja. W mojej Wielkopolsce na L4 jest prawie 3 tys. policjantów w województwie łódzkim około 2 tys., na Warmii i Mazurach 1400. Nie mam żadnych powodów żeby przypuszczać, że ci funkcjonariusze symulują chorobę. Lekarze, którzy wystawili im zwolnienia przecież nie zrobili tego na "piękne oczy".

- Jednak według Onetu kilkudziesięciu policjantów z Łodzi na jakimś nternetowym, wewnętrznym forum oświadczyło, że masowe zwolnienia - to forma wypowiedzenia posłuszeństiwa władzy.

- Na ten temat nie mam żadnej wiedzy.

- Dziwna ta policyjna choroba, bo na przykład żołnierze nie chorują na taką skalę.

- Wojsko przebywa w koszarach, albo na strzelnicach, a większość żołnierzy nigdy nie znajdowała się w prawdziwym zagrożeniu. Czy ktoś widział chorych, przemęczonych żołnierzy? A dla tysięcy policjantów to chleb powszedni. Ze wszystkich służb mundurowych największą daninę krwi zawsze ponosili policjanci. Od 1990 r. gdy utworzono policję podczas pełnienia służby zginęło 117 funkcjonariuszy, więcej niż żołnierzy, którzy przecież brali udział w misjach pokojowych, a w Iraku i Afganistanie w prawdziwych wojnach. Tymczasem bez żadnych protestów funkcjonariusze Służby Ochrony Państwa i Straż Marszałkowska dostali podwyżkę w wysokości tysiąca złotych, a żołnierze od 1 stycznia dostaną 655 zł.

- Rozmawiamy na kilkadziesiąt godzin przed 11 listopada i nikt nie wie jak będzie wyglądało to święto. Czy będzie marsz we Wrocławiu, czy w Warszawie tą samą trasą przejdzie najpierw Marsz Niepodległości, a potem marsz pod patronatem prezydenta Andrzeja Dudy? Pojawiło się niebezpieczeństwo, że zabraknie policjantów do zabezpieczenia Marszu Niepodległości, który ze względu na polityczne rozgrywki, w tym roku może być imprezą szczególnie podwyższonego ryzyka.

- Według zapewnień naszego kierownictwa policja jest przygotowana na każdą ewentualność. Pan komendant zaproponował, że każdy policjant, który pojedzie pełnić tego dnia służbę w stolicy dostanie tysiąc złotych, co w opinii niektórych kolegów zostało odebrane jako rodzaj przekupstwa i służbowej korupcji, nie można bowiem oferować nagrody jeszcze przed wykonaniem zadania. Podobno w tym roku do Warszawy mają przyjechać z zagranicy przedstawiciele różnych skrajnych organizacji. Nie zapominajmy też o tzw. "kibolach", dla których taki marsz jest okazją do zademonstrowania siły, a przecież w takim pochodzie idą także rodziny z dziećmi. Nawet jeżeli organizatorzy marszu będą mieli dobrą wolę żeby nie dopuścić ekstremistów do udziału w marszu to przecież ich straż porządkowa nie będzie w stanie nad tym zapanować zwłaszcza, że nie ma żadnych uprawnień kontrolnych ani prawa do użycia siły.

- Na szczęście 8 listopada w nocy, 241 dni od chwili przedstawienia waszych postulatów, osiągnęliście państwo porozumienie z ministrem Brudzińskim. Niektórzy funkcjonariusze ze względu na wspomniany przez pana bardzo zły stan zdrowia mają wystawione zwolnienia jeszcze na kilka, a nawet kilkanaście dni. Czy teraz może nastąpić fala cudownych uzdrowień?

- Przewodniczący naszego związku Rafał Jankowski zapewnił, że policjanci bedą wracać do służby. Nie mogę wypowiadać się za wszystkich kolegów ale myślę, że na zwolnieniach pozostaną tylko najbardziej chorzy, ci, którym pozostało jeszcze kilka dni na L4 zapewne wrócą do służby jeżeli oczywiście pozwoli na to lekarz.

- Co przewiduje porozumienie?

- 655 złotych podwyżki od stycznia przyszłego roku, kolejne 500 od stycznia 2020. Nadgodziny płatne w 100 proc. Policjanci będą mogli przechodzić na emeryturę już po 25 latach służby (otrzymają wówczas świadczenie w wysokości 60 proc. podstawy wymiaru i będzie rosnąć o 3 proc. za każdy dodatkowy rok w służbie, maksymalnie do 75 proc. pensji), przy czym nie będzie żadnego limitu wieku. To był jeden z naszych najważniejszych postulatów, bo przecież trudno sobie wyobrazić żeby w oddziałach prewencji lub jednostkach antyterrorystycznych służyli 60-latkowie. Jednak ci funkcjonariusze, którzy zdecydują pozostać w policji po 25 latach służby, a więc posiadający największe doświadczenie, będą otrzymywać specjalny dodatek.

- Przed kilku dniami minister Brudziński zarzucił związkowi policjantów, że nie protestował tak mocno za czasów rządów PO-PSL.

- Za poprzedniej władzy trzykrotnie protestowaliśmy na ulicach: przeciwko systemowi emerytalnemu, niskim płacom i złym warunkom służby. Związek Policjantów w III RP kilkanaście razy organizował protesty mające na celu poprawę warunków służby i nie miało znaczenia czy rządzi Platforma, PiS czy SLD. Przypomnę, że Jarosław Zieliński, dziś odpowiedzialny za policję, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, gdy był w opozycji, w 2015 r. podczas protestów, pojawił się w naszym "miasteczku mundurowym" i obiecał, że gdy PiS dojdzie do władzy to przywróci poprzedni system emerytalny, 100 procentowe L4, w pełni płatne nadgodziny, a jak widać musiały minąć trzy lata i wiele miesięcy negocjacji żeby te obietnice zostały w części dotrzymane.

- Wynagrodzenie w policji zależy od stanowiska, grupy zaszeregowania, lat służby, dlatego trudno mówić o jakiejś średniej. Komendant Główny netto ("na rękę") otrzymuje 15300 zł, a na jakie pieniądze może liczyć kursant, który dopiero rozpoczyna służbę?

- Na kursie podstawowym "na rękę" 1900 zł, a po jego zakończeniu 2500 zł. To śmieszne pieniądze. Dlatego kiedyś na jedno miejsce w policji było 9-10 chętnych, a teraz zaledwie 1,2. Po egzaminach ze sprawności fizycznej i psychotestach zostaje garstka. Żeby ten stan się zmienił moim zdaniem wynagrodzenie młodego policjanta powinno wzrosnąć minimum o tysiąc złotych.

- Kiedy policjantom żyło się najlepiej?

- Za poprzedniego systemu?

- Pewien poseł Zjednoczonej Prawicy powiedział mi, że wasz protest jest dowodem na to, że bierzecie udział w jakiejś politycznej grze.

- Trudno o większe kłamstwo. Nasz związek nigdy nie wchodził w żadne relacje polityczne z żadną władzą gdyż policja nie jest od politykowania.

- Sytuacja w policji od dawna nie jest najlepsza ale jeszcze minister Błaszczak jak i teraz minister Brudziński twierdzą, że obecna władza zrobiła wiele dla poprawy sytuacji, między innymi reaktywowano posterunki zlikwidowane za czasów rządów PO-PSL.

- Z ponad 400 zlikwidowanych komisariatów reaktywowano zaledwie 80, przy czym wiele z nich jest czynnych tylko kilka godzin gdyż nie ma wystarczającej ilości funkcjonariuszy do ich obsadzenia.

- Jerzy Dziewulski, były polityk i antyterrorysta, twierdzi, że w PRL-u milicjant rozpoczynający służbę był lepiej wyszkolony niż dziś policjant.

- W PRL-u podstawowy okres szkolenia trwał rok, dziś 9 miesięcy i jak już to powiedziałem w minionym systemie sytuacja materialna milicjanta była lepsza niż dziś policjanta, co nie oznacza, że tęsknię za tamtymi czasami. Mówię tylko o faktach. Prócz tego milicjanci nie mieli tylu obowiązków co my teraz. Prawdziwym utrapieniem naszej służby jest statystyka, która stała się jakimś bożkiem. Zrobiono z niej dyscyplinę naukową, która pokazuje, że jest dobrze, chociaż w rzeczywistości jest źle. Mamy mierniki komendanta głównego, komendanta wojewódzkiego, komendanta powiatowego. To angażuje ludzi do bezsensownej papierkowej roboty. Teraz z wielu komend dochodzą do nas głosy: dobrze, że protestujecie bo przynajmniej w tym czasie mamy spokój ze statystyką.

- Od 1990 r. co jakiś czas słyszymy z ust polityków, że w służbach mundurowych nie powinno być związków zawodowych.

- Takie opinie wygłaszali politycy prawie wszystkich opcji, a nawet biskup Sławoj Leszek Głódź (- generał dywizji Wojska Polskiego, arcybiskup metropolita gdański, w latach  1991–2004 biskup polowy przyp. autora). Nie mam żadnych wątpliwości, że gdyby w służbach mundurowych nie było związków zawodowych to już dawno zostały by one "rozjechane". Kto walczyłby o policjantów? Komendant Główny z ministrem?

- Czy to co wynegocjowaliście z ministerstwem daje szansę na stworzenie silnej i sprawnej policji?

- Oczywiście, ale to wymaga czasu. Według mnie powinien to być dopiero początek prawdziwych reform.

- Lenin uważał, że państwo policyjne to państwo, w którym policjant zarabia więcej od nauczyciela i tak właśnie było w bolszewickiej Rosji i Związku Radzieckim. Ale w Polsce na szczęście jest inaczej: policjant i nauczyciel zarabiają podobnie czyli mało.

- (śmiech) Rzeczywiście nie jesteśmy państwem policyjnym.

Rozmawiał: KRZYSZTOF RÓŻYCKI