Prawo do odszkodowania za straty w przedmiotach osobistego użytku po nowelizacji

Po nowelizacji przepisów odszkodowawczych można powiedzieć o byłym prawie od odszkodowania za straty w przedmiotach użytku osobistego. Przekonał się o tym na własnej skórze jeden z policjantów bartoszyckiej Komendy Powiatowej Policji, który w wyniku interwencji wobec desperata grożącego popełnieniem samobójstwa zniszczył prywatne obuwie. Odpowiedzią na raport skierowany do Komenda Powiatowego było pismo inspektora BHP KPP w Bartoszycach informujące, że opisane przez policjanta okoliczności zdarzenie nie podlegają rozpatrzeniu na postawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą (Dz. U. z 2014, nr 0 poz. 616). Behapowiec wyjaśnił to mniej więcej tak, że ustawa wprawdzie określa zasady i tryb przyznawania i wypłaty odszkodowania za przedmioty osobistego użytku utracone, zniszczone lub uszkodzone, ale tylko gdy to nastąpi  wskutek wypadku. Za wypadek zaś uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć. Innymi słowy, policjant otrzymałby odszkodowanie za zniszczone buty, jednak tylko wtedy, gdyby przy okazji doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł śmierć.

Chociaż brzmi to zdumiewająco, behapowiec nie pomylił się w swojej ocenie. Potwierdzają to art. 1 pkt 1 lit. „b”, art. 15 i art. 3 nowej ustawy. Obowiązująca do lipca ustawa z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. z 1972 r. Nr 53, poz. 345 z późn. zm.) nie uzależniała odszkodowania od doznanego uszczerbku (art. 10 ust. 2), normując warunki jego przyznawania w rozporządzeniu MSWiA z dnia 21 grudnia 2002 r. ws. warunków przyznawania policjantowi odszkodowania za szkody poniesione w przedmiotach osobistego użytku w związku ze służbą w Policji (Dz. U. z 2003 r. nr 1 poz. 11). Rozporządzenie to również przestało obowiązywać od 1 lipca 2014 r. Nowa ustawa  z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych uchyliła też art. 68 ustawy o Policji, dający podstawę do otrzymania odszkodowania w trybie i na zasadach określonych w odrębnej ustawie.

Utracie kolejnego istotnego uprawnienia towarzyszyło dość kuriozalne uzasadnienie. Uprawnienie zostaje zlikwidowane „z uwagi na fakt, iż w ostatnich latach w większości służb objętych projektem nie zaistniała potrzeba wypłacenia funkcjonariuszom w kwotach istotnych ww. odszkodowania (patrz, uzasadnienie do projektu ustawy, druk sejmowy nr 1499 z 18 czerwca 2013 r., str. 23)”. Cokolwiek więcej by to nie oznaczało, szkody ponoszone przez funkcjonariuszy są dla Rządu mało istotne, wiec należy zlikwidować możliwość dochodzenia tego rodzaju roszczeń.

W opinii organizacji związkowych służb mundurowych likwidacja tego uprawnienia była nie do zaakceptowania. Ich zdaniem odszkodowania stanowiły nieodzowną rekompensatę pozwalającą odtworzyć przedmioty utracone, zniszczone lub uszkodzone w związku ze służbą. Trafna opinia nie wystarczyła jednak do obrony tak ważnego uprawnienia.  Nie skorzystano z propozycji wdrożenia skutecznych działań protestacyjnych. Nasi liderzy już od dwóch lat mają z tym wyraźny kłopot a to niestety kosztuje funkcjonariuszy utratę kolejnych uprawnień.

Sławomir Koniuszy