Budżet przetrwania? – W Sejmie o finansach Policji w roku 2010

Obradująca 20 października sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych zajęła się rozpatrzeniem projektu ustawy budżetowej na rok 2010 (druk nr 2375) w zakresie między innymi części budżetowej 42 – sprawy wewnętrzne oraz części budżetowej 85 – budżety wojewodów ogółem, w tym w zakresie działu 754 – bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele MSWiA w osobach sekretarza stanu Tomasza Siemoniaka, podsekretarzy stanu Adama Rapackiego i Zbigniewa Sosnowskiego, dyrektorów Jana Węgrzyna i Władysława Budzenia, kierownictwa poszczególnych służb mundurowych resortu spraw wewnętrznych i administracji (Policję reprezentowali zastępca Komendanta Głównego Policji insp. Andrzej Trela oraz dyrektor Biura Finansów KGP Eliza Wójcik) oraz przedstawiciele związków zawodowych funkcjonariuszy i pracowników służb mundurowych MSWiA. NSZZ Policjantów reprezentował wiceprzewodniczący ZG NSZZ P Tomasz Krzemieński.

Dochody i wydatki części budżetowej 42 referował podczas posiedzenia komisji wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Adam Rapacki, który określił budżet planowany na rok 2010 jako trudny, ale jego zdaniem pozwalający na wykonanie zadań stojących przed służbami MSWiA. Przewidywane w roku 2010 wydatki budżetowe w części 42 stanowią kwotę 16 mld 168 mln 171 tys. złotych, która jest mniejsza o 344 mln 419 tys. niż w roku 2009, co oznacza nominalny spadek o 2,1 %, a spadek realny o 3,1 %. Zasadniczym działem części 42 jest dział 754, obejmujący podstawowe formacje resortu. Wielkość wydatków tego działu to kwota 9 mld 542 mln 14 tys. złotych, która w porównaniu do ustawy budżetowej na rok 2009 jest mniejsza o 755 mln 641 tys. złotych, co stanowi spadek nominalny o 7,3 %, a realny o 8,2 %. W roku 2010 będzie kontynuowany program modernizacji, na który zaplanowano wydatki w łącznej kwocie 491 mln 504 tys. złotych.

Wydatki przewidywane w roku 2010 na Policję mają wynieść 7 mld 887 mln 259 tys. złotych i w porównaniu do roku 2009 będą one niższe o 479 mln 596 tys. złotych, co oznacza spadek nominalny o 5,7 %, a realny o 6,7 %. Na rok 2010 przewiduje się 102.309 etatów funkcjonariuszy Policji, tj. o 2.000 więcej niż w roku 2009. Z tej ogólnej liczby planuje się 3.414 etatów w KGP, 746 – w jednostkach podległych KGP, 20.722 – w KWP, 77.161 – w KPP/KMP i 266 w Wyższej Szkole Policji. Przeciętne miesięczne uposażenie policjanta wyniesie w roku 2010 4.036 złotych, a więc dokładnie tyle ile w roku bieżącym. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracowników cywilnych Policji ma wynieść 2.613 złotych. Wydatki przewidywane na Państwową Straż Pożarną w części 42 i 85 wyniosą łącznie 2 mld 181 mln 518 tys. złotych, co w porównaniu z rokiem 2009 oznacza spadek nominalny o 0,3 %, a realny o 1,3 %. Przeciętne miesięczne uposażenie funkcjonariusza PSP wyniesie podobnie jak w 2009 roku 3.945 złotych. W przypadku Straży Granicznej wydatki planuje się na poziomie 1 mld 278 mln 437 tys. złotych (mniej o 267 mln 77 tys.), co w porównaniu z rokiem 2009 oznacza spadek nominalny o 17,3 %, a realny o 18,1 %. Przeciętne miesięczne uposażenie funkcjonariusza SG w roku 2010 również nie zmieni się i wyniesie 4.067 złotych. Zdaniem wiceministra Rapackiego referowany przez niego budżet pozwoli na „przetrwanie” formacji mundurowych bez obniżania poziomu ich pracy i funkcjonowania.

Koreferujący podczas posiedzenia komisji budżet w części 42 poseł Edward Siarka stwierdził, że w zakresie wydatków mamy sytuację bardzo trudną, przypominając, że wydatki na rok 2008 zrealizowano po cięciach na kwotę 15 mld 550 mln 684 tys. złotych, tzn. w kwocie mniejszej od ówczesnego planu o 839 mln. Plan budżetu na rok 2009 w części 42 wynosił 17 mld 554 mln 43 tys. złotych. Uchwałą lipcową w r. 2009 ograniczono plan wydatków do kwoty 16 mld 512 mln 490 tys. złotych, czyli zmniejszono je o 1 mld 32 mln złotych. Zatem plan wydatków na rok 2010 jest mniejszy o kwotę 473 mln złotych od rzeczywistych wydatków  roku 2009, a w porównaniu z pierwotnym planem na rok 2009 jest niższy aż o 1,5 mld złotych. Poseł Siarka uznał za najbardziej newralgiczny dział 754, zwracając uwagę, że wydatki bieżące w tym dziale zaplanowano w wysokości 8 mld 693 mln 29 tys. złotych, tymczasem plan na rok 2009 mimo cięć przewidywał budżet w wysokości 9 mld 314 mln 196 tys. złotych (w zakresie wydatków bieżących). Wydatki majątkowe na rok 2010 zaplanowano w kwocie 393 mln 206 tys. złotych, gdy ich plan na rok 2009 wynosił 1 mld 31 tys. złotych. Jeśli chodzi o wydatki w poszczególnych formacjach, poseł Siarka jeszcze raz przypomniał o znaczącym zmniejszeniu kwot wydatkowanych na Policję (o ponad 479 mln) oraz na Straż Graniczną (o 267 mln).

W dyskusji poseł Jarosław Zieliński zauważył, że realnie w ciągu kilku lat budżet MSWiA został zmniejszony o ok. 3 mld złotych. Przypomniał, że przy okazji nowelizacji budżetu w roku 2009 zmniejszono liczbę etatów w Policji o 3.000, z których obecnie przywraca się 2.000, zmniejszając jednak wydatki o 6,7 %. Zwrócił uwagę, że ok. 53 % policjantów pracuje w KPP/KMP, pobierając uposażenia znacznie niższe od podawanej średniej. Zapytał, jak rząd i MSWiA zamierzają realizować zadania z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego i ochrony przeciwpożarowej oraz jak widzi to Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w kontekście sytuacji tegorocznej i zadłużeń wobec funkcjonariuszy. Zdaniem posła Zielińskiego granica, do której można się posunąć w oszczędnościach, została już przekroczona. Poseł Jan Widacki spytał o wielkość zaległości wobec funkcjonariuszy oraz o to, czy będą one wypłacone z budżetu roku 2009 czy 2010, a jeśli 2010, to z jakich środków. Interesował się też liczbą wakatów w Policji i SG. Pytanie posła Widackiego o wypłaty zaległych świadczeń dla funkcjonariuszy powtórzyła również poseł Krystyna Łybacka, której zdaniem wszystkie rezerwy proste służące oszczędnościom w Policji zostały już wyczerpane. Zapytała, czy przewidziane są środki na 2.000 nowych etatów w Policji. Poseł Edward Siarka zwrócił uwagę, że 90 % środków w KPP to płace i pochodne. Udział „rzeczówki” od kilku lat stale spada i obecnie wynosi ok. 10 %. Przedstawiciel NSZZ Policjantów uzupełnił wypowiedzi posłów, informując o podjęciu przez Związek akcji protestacyjnej oraz o tym, że w przypadku nieuzyskania do końca października gwarancji wypłaty wszystkich tegorocznych świadczeń dla funkcjonariuszy zostanie zorganizowana ogólnopolska manifestacja. Odnosząc się do budżetu przewidywanego w roku 2010 stwierdził, że zdaniem NSZZ Policjantów jakiekolwiek zmniejszenie wydatków planowanych na Policję w porównaniu z rokiem 2009 stawia pod znakiem zapytania możliwość realizacji jej ustawowych zadań.

Odnosząc się do pytań i głosów w dyskusji wiceminister Adam Rapacki zauważył, że w zakresie wydatków osobowych budżet na rok 2010 nie został zmniejszony. Początek roku 2009 był jego zdaniem bardzo trudny z uwagi na dużą kwotę zobowiązań wymagalnych. Stwierdził, że ma nadzieję, iż w roku 2010 tak nie będzie. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji planuje pilne spotkanie z Ministrem Finansów w celu znalezienia środków na realizację zobowiązań wymagalnych wobec funkcjonariuszy. Wiceminister Rapacki jeszcze raz określił budżet roku 2010 jako budżet przetrwania, który nie zadowala ani MSWiA, ani związków zawodowych. Wypowiedź wiceministra uzupełnił zastępca Komendanta Głównego Policji insp. Andrzej Trela, który poinformował, że kwota zaległości wobec policjantów wynosi ok. 128 milionów złotych, z czego 85 milionów to zobowiązania wymagalne. Przypomniał, że uposażenia funkcjonariuszy są „nieobciążone ZUS-em”.

Na zadane z kolei pytanie poseł Krystyny Łybackiej dotyczące motywacyjnego kształtowania wynagrodzeń w roku 2010, wiceminister Adam Rapacki odpowiedział, że w ramach ustawy modernizacyjnej system ten został już wdrożony, a jego założenia – zrealizowane. Brak jest w budżecie środków na wzrost uposażeń funkcjonariuszy w roku 2010. Poseł Stanisław Wziątek odniósł się do wypowiedzi wiceministra, że „przy mniejszych środkach finansowych będzie się lepiej gospodarować”, zwracając uwagę na podniesione przez przedstawiciela NSZZ Policjantów niebezpieczeństwo zagrożenia wykonywania zadań przez Policję. Zapytał, jak może być łatwiej, kiedy środków jest mniej. W odpowiedzi wiceminister Adam Rapacki zaznaczył, że środki na wynagrodzenia i świadczenia na rok 2010 są zabezpieczone. Przypomniał, że w rok 2009 resort wszedł ze zobowiązaniami wymagalnymi w kwocie ok. 300 milionów złotych i liczy, że w przyszłym roku się to nie powtórzy. Stwierdził, że obecna sytuacja budżetu wynika z kryzysu. Jego zdaniem poziom bezpieczeństwa obywateli w roku 2010 nie obniży się, a służby podległe MSWiA będą właściwie realizować swoje zadania.

Tomasz  Krzemieński