SN: za zatrzymanie auta płaci sąd lub prokuratura

Przedstawione zagadnienie prawne powstało na kanwie następującej sytuacji procesowej.Podczas dochodzenia prowadzonego w sprawie paserstwa pojazdów Policja 11 marca 2010 r. w wyniku przeszukania zatrzymała samochód marki „VW Transporter”. Pojazd ten następnego dnia został przyjęty na parking strzeżony Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi (dalej KWP) jako depozyt na wniosek Komendy Miejskiej Policji w Łodzi .

Umorzenie postępowania, prokuratura nie płaci

W sierpniu 2010 r. prokurator Prokuratury Rejonowej Łódź – Bałuty postanowił umorzyć dochodzenie o czyn z art. 291 § 1 k.k. wobec braku znamion czynu zabronionego, a następnie m.in. samochód ten „wobec nieustalenia właściciela złożyć do depozytu sądowego”. Kolejnym postanowieniem z 17 lutego 2011 r. prokurator tej prokuratury na podstawie art. 231 § 1 k.p.k. w zw. z art. 323 § 1 k.p.k. złożył do depozytu sądowego ów pojazd „przechowywany na parkingu depozytowym Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi”. Po rozpoznaniu zażalenia osoby, której odebrano pojazd, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi utrzymał w mocy to postanowienie.

KWP wystawiła notę księgową obciążającą prokuraturę kwotą 110 zł za parkowanie pojazdu w marcu 2011 r., zaś 30 maja 2011 r. – analogiczną notę, ale dotyczącą maja. Prokurator Prokuratury Rejonowej Łódź – Bałuty na podstawie art. 93 § 3 k.p.k. postanowił „odmówić poniesienia przez prokuraturę kosztów parkowania pojazdu” w tych miesiącach, argumentując następująco: po pierwsze, za przechowanie w postępowaniu karnym zabezpieczonego samochodu nalicza się ryczałt w kwocie 40 zł w myśl § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym. Po drugie, KWP nie jest wyodrębnioną jednostką budżetową, której przysługiwałoby wynagrodzenie za parkowanie pojazdów zabezpieczonych w postępowaniu karnym, lecz jednostką organizacyjną Policji realizującą zadania administracji rządowej w sferze publicznej.

Zażalenie policji

Zażalenia na te postanowienia złożył komendant KWP, podnosząc, że powinien mieć zastosowanie § 3 ust. 3 rozporządzenia, a nie ust. 1 tego przepisu oraz wnosząc o zmianę zaskarżonych postanowień i przyznanie wynagrodzeń, na które opiewają noty, albo uchylenie tych orzeczeń.
Prokurator Prokuratury Okręgowej w Łodzi na podstawie art. 626 a k.p.k. nie przychylił się do zażaleń, podzielając argumenty zawarte w zaskarżonych postanowieniach i skierował te zażalenia do Sądu.

Składnicą nie jest parking policji

Sąd zadał pytanie Sądowi Najwyższemu, czym jest składnica. SN 26 października odmówił podjęcia uchwały. Stwierdził, że nie istniała podstawa formalna, wskazana w art. 93 § 3 k.p.k. i powołana w zaskarżonych postanowieniach, do ich powzięcia. Przepis ten stanowi również, że są one wydawane w postępowaniu przygotowawczym. Decyzje wydane przez prokuratora poza tym postępowaniem nie były więc czynnościami procesowymi, mimo nadania im szaty prawnej postanowień. Prokurator bezpośrednio przełożony powinien zatem uchylić te decyzje na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy o prokuraturze.
SN podkreślił, że „składnicą” nie jest policyjny parking samochodów, na którym zostały one umieszczone i są przechowywane.
Skoro przechowującym depozyt jest ten, kto złożył rzecz do depozytu sądowego, to na tym podmiocie (prokuraturze albo sądzie) ciąży obowiązek pokrywania kosztów przechowania depozytu i utrzymania go w należytym stanie. Uprawniony podmiot przechowujący, wskazany w § 3 ust. 3 rozporządzenia, nie będzie się mógł ubiegać o zwrot wydatków na podstawie tego przepisu po prawomocnym umorzeniu postępowania przygotowawczego, bowiem rozporządzenie to, jak wynika z jego tytułu, dotyczy wydatków Skarbu Państwa wyłącznie w postępowaniu karnym.

Płaci ten, kto decyduje

Przechowywanie samochodu na parkingu policyjnym, po zakończeniu dochodzenia lub śledztwa, nie jest realizacją zadań Policji jako organu postępowania. Policja, żądając od prokuratora albo sądu zwrotu wydatków (kosztów) przechowania i utrzymania rzeczy w należytym stanie, nie występuje jako organ postępowania, ale jest uprawnionym podmiotem przechowującym w postępowaniu, jest przechowawcą z ograniczonymi roszczeniami wynikającymi z art. 8 ust. 1 u.l.n.d. wobec przechowujących depozyt. Inaczej mówiąc, w razie złożenia rzeczy na postawie art. 231 § 1 k.p.k. do depozytu sądowego, koszty przechowania i utrzymania rzeczy w należytym stanie, ponosi ta jednostka sektora finansów publicznych (prokuratura albo sąd), która wydała orzeczenie w tym przedmiocie (do czasu uiszczenia ich przez uprawnionego do odbioru rzeczy – art. 8 ust. 2 tej ustawy).

Sygnatura akt I KZP 14/11.