Na polecenie Janusza Kochanowskiego "trwają prace analityczne nad konstytucyjnością rozwiązań dotyczących emerytur górniczych oraz zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych" - przyznał nam wczoraj Lesław Nowacki, dyrektor zespołu zabezpieczenia społecznego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.

By wywalczyć super ustawę emerytalną, czyli prawo do odchodzenia na emeryturę niezależnie od wieku po 25 latach pracy pod ziemią, cztery lata temu górnicy stoczyli pod Sejmem regularną bitwę z policją. Opłacało się, skoro przy wyliczaniu wysokości emerytury jeden rok pracy liczy się im jak 1,5-1,8 roku. Takiego przywileju nie ma żadna grupa zawodowa!

Z kolei mundurowi mogą zrezygnować z pracy już po 15 latach służby. W efekcie w 2007 r. co piąty emerytowany policjant i co czwarty żołnierz nie miał nawet 40 lat! Dla porównania pielęgniarka, aby przejść na emeryturę, od tego roku będzie musiała pracować do 60. roku życia.

Górnicy już zapowiadają protesty. - Nie ma zgody na zmiany, a rzecznik nie powinien się sprawą zajmować. - ostrzega Wacław Czerkawski, wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce

A mundurowi?

- Przywileje nam się należą. Często ryzykujemy życiem, wciąż musimy być dyspozycyjni - usłyszeliśmy od związkowców.

Eksperci kibicują RPO

- Dobrze, że rzecznik w tej sprawie chce coś zrobić, bo sytuacja jest patologiczna - komentuje Jeremi Mordasewicz z PKPP Lewiatan.

Twierdzi, że obecne przywileje emerytalne grożą załamaniem całego systemu ubezpieczeń społecznych. Co roku budżet państwa zasila ZUS sumą ponad 30 mld zł na wypłatę emerytur (w tym 4,5 mld zł na górników). Tegoroczna dotacja skończyła się już w październiku. Aby ZUS miał z czego wypłacać emerytury, musi zapożyczać się w komercyjnych bankach. Już otworzył linię kredytową na 2,5 mld zł. Dodatkowe 4,5 mld zł państwo przekazuje też MSWiA i MON na emerytury wojskowych i policjantów.

- W Polsce powinien być jeden system emerytalny dla wszystkich. Nie ma żadnych powodów, aby poszczególne grupy zawodowe zachowywały przywileje - mówi Jan Rutkowski, główny ekonomista Banku Światowego ds. społecznych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Uważa, że wszystkich musi obowiązywać zasada: ileś sobie odłożył składek, tyle na starość dostajesz. - A górnicy i mundurowi dostają więcej, niż odłożą. Na ich emerytury muszą się składać pozostali podatnicy - mówi Rutkowski.

Co na to uprzywilejowani? - Pracujemy ciężej od innych. Coś nam się za to należy - ripostuje Wacław Czerkawski z górniczych związków.

- Wspieranie górnictwa za wszelką cenę może i miało rację bytu za Gierka, ale dziś jest to tylko branża gospodarki, i to wcale nie najważniejsza - zastrzega Mirosław Barszcz, ekspert BCC, były minister budownictwa i wiceminister resortu finansów (w rządzie PiS).

I dodaje: - Oburzamy się, kiedy politycy uginają się przed lobbingiem branży hazardowej, a nikogo nie dziwi, że przez tyle lat lobbing górniczy i mundurowy utrzymuje istnienie przepisu, który nie powinien istnieć, a który jest dużo bardziej szkodliwy i kosztowny dla Polski niż wszyscy jednoręcy bandyci razem wzięci. Proponuję politykom stworzenie komisji śledczej do zbadania afery emerytalnej!

Wyrównanie czeka latami

To nie pierwsza interwencja Kochanowskiego w sprawie emerytur. RPO złożył już do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w sprawie zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Jego zdaniem "nie sposób wskazać racjonalnych argumentów, które usprawiedliwiałyby utrzymanie wieku emerytalnego wyznaczanego na podstawie płci. Ponieważ Polki krócej pracują, mniej też uzbierają składek i będą miały groszową emeryturę".

Zdecydowana większość państw europejskich zrównała wiek emerytalny. Niemki będą pracować do skończenia 67 lat. Podobnie jest w Danii (65 lat), Hiszpanii (65), Irlandii (65) i Holandii (65).

Za kilka dni mijają dwa lata od kiedy Janusz Kochanowski wysłał wniosek (TK średnio jedną sprawę rozpatruje 15 miesięcy). - Nic się nie dzieje. Nie mamy żadnych sygnałów, że ktoś się tą sprawą zajął - usłyszeliśmy wczoraj w biurze RPO.

- Skład orzekający pracuje i odbywa narady - twierdzi Grażyna Grzegorska z TK.

"Gazeta": Część specjalistów zarzuca Trybunałowi, że unika podjęcia decyzji w tej sprawie?

- Nie unika - ucina Grzegorska.

- Dobrze wiemy, że Polski zwyczajnie nie stać na utrzymanie przywilejów mundurowych ani tak niskiego wieku emerytalnego. Albo to się zmieni, albo budżet się zawali. Ponieważ dotyczy to okresu wykraczającego poza horyzont pola widzenia polityków, dlatego reformy nie dokonają się ich rękoma - uważa Krzysztof Rybiński, profesor SGH, dyrektor programu Sprawne Państwo Ernst & Young.

RPO wyręcza rząd

Politycy wiedzą, że rozdęte przywileje górników, policjantów i żołnierzy powinny być zniesione. Ale boją się górników i mundurowych. Wcześniej bał się AWS, SLD i PiS. Teraz boi się PO i PSL. Politycy mają nadzieję, że ktoś sprawę załatwi za nich. Ktoś - czyli Trybunał Konstytucyjny.

Każdy powinien dostawać na starość tyle, ile sobie odłoży. Obecny system, w którym są równi i równiejsi, tę zasadę narusza. Pielęgniarka dostanie dokładnie taką emeryturę, jaką sobie uzbiera. I pracować na nią będzie ciężko przez 40 lat.

Do emerytury górnika, żołnierza i wojskowego dokłada państwo. W dodatku górnik musi pracować tylko 25 lat, a wojskowy czy policjant 15! Gdzie tu sprawiedliwość?

Nikt nie chce, by 64-letni policjant biegał za złodziejem. Ale nie może być tak, że państwo wypuszcza z rynku pracy 40-letnich zdrowych policjantów i górników, wypłaca im sowitą emeryturę (średnia górnika to 3 tys. zł - dwa razy więcej niż kolejarza czy nauczyciela), a ci dalej dorabiają jako ochroniarze czy kierowcy.

Oczywiście takich zmian nie można wprowadzać nagle. Być może obecni policjanci czy górnicy z dłuższym stażem powinni zachować prawa nabyte. Ale młodsi górnicy powinni wchodzić do zawodu ze świadomością, że będą musieli po 15 czy 20 latach się przekwalifikować. A policjanci - że do emerytury trzeba będzie pracować o 5 czy 10 lat dłużej.

Politycy powinni sami krok po kroku system emerytalny cywilizować. Czekanie na wniosek rzecznika i orzeczenie TK to zwykłe tchórzostwo.

źródło: Gazeta Wyborcza