Utrzymywanie obecnych rozwiązań emerytalnych dla służb mundurowych jest nieracjonalne – uważa minister pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak. Choć – jej zdaniem – specjalne rozwiązania emerytalne dla mundurówki funkcjonują nie tylko w Polsce, to nasz system trzeba zmienić, bo jest najgorszy w Unii Europejskiej. Według minister jest niedopuszczalne, aby po 15 latach służby, 35-letni mężczyźni przechodzili na garnuszek państwa. Prace mają się rozpocząć w połowie roku. Wśród mundurowych zawrzało.

Choć inicjatywa zmian w zabezpieczeniach emerytalnych żołnierzy, policjantów, strażaków, strażników granicznych i służby więziennej nie leży w kompetencji minister pracy, to Fedak sugeruje, że zmiany powinny przygotować resorty obrony i spraw wewnętrznych. Minister pracy w ten sposób chce realizować aktywizację zawodową w ramach programu „Solidarność pokoleń 50+”. Nie przekonały jej argumenty, że praca w mundurze jest specyficzna. Nie można jej porównywać z pracą w cywilu.
 
Fala odejść wisi w powietrzu. Wszelkie próby kombinowania przy prawach emerytalnych dla państwa kończyły się fatalnie. Jednak – zdaniem Fedak – nie stać nas na tak młodych emerytów, jak mundurowi po 15 latach służby. – Jesteśmy w stanie zgodzić się na pewne zmiany, np. wydłużenie służby o 10 lat, ale dajcie nam coś w zamian – mówią przedstawiciele związków zawodowych służb mundurowych.
 
– Jakakolwiek pogłoska o pracach przy ustawie emerytalnej wiadomo czym się kończy: masowym odejściem ze służby – mówi Wiesław Puchalski, przewodniczący Związku Zawodowego Straży Pożarnej „Florian”. Tak samo uważa szef NSZZ Policjantów Antoni Duda i przewodniczący Konwentu Dziekanów Korpusu Oficerów WP płk Anatol Tichoniuk.
 
– Wolałbym, żeby żadne ruchy wokół emerytur mundurowych nie były wykonywane – mówi płk Tichoniuk. – Nie ukrywam, że jeśli cokolwiek byłoby podejmowane, będziemy występowali do ministra i władz publicznych o wyjaśnienia. Jeśli dziś mówimy o profesjonalizacji armii, to kwestie emerytalne są jednym z warunków i elementów stabilności służby. A tylko to może przyciągnąć ludzi do wojska – ocenia.
 
Na stwierdzenie minister Fedak, że nie stać nas na tak młodych emerytów, policjanci odpowiedzieli: – Można wydłużyć czas służby o 10 lat, ale zwiększając wysokość podstawy emerytury do 100 proc., a nie 75 proc., jak jest w tej chwili. W praktyce jednak nie jest tak, że po 15 latach funkcjonariusze czy żołnierze odchodzą do cywila. Poziom odejść jest na poziomie 5 proc. Nie jest to więc rzesza młodych emerytów na garnuszku państwa, tym bardziej że większość młodych mundurowych emerytów podejmuje pracę w cywilu.
 
– Jeśli chcą nas zatrzymać w służbie, to nam nie jest potrzebny program „Solidarność Pokoleń 50+” – mówi szef policyjnego związku Antoni Duda. – Wystarczy jeden ruch i ludzie nie będą uciekać. Umożliwić dosłużenie do 100 proc. uposażenia na emeryturze. Nam nie potrzeba zakazów ani nakazów – wyjaśnia. Na wydłużenie czasu służby bez umożliwienia dosłużenia do 100 proc. uposażenia emerytalnego zgody związkowców nie ma. – Będziemy się upominali o pozostałe świadczenia wynikające z kodeksu pracy: dni wolne, święta, nadgodziny, noce, dni ustawowo wolne. My tego nie mamy. To służba. Państwo płaci tyle samo bez względu na to, czy to święto, czy noc – mówi Duda. – Nie może być tak, że jedną rzecz się proponuje, a o innych należnych pracownikom się zapomina – dodaje.
 
Według Puchalskiego, bywa, że wielu mundurowych po 15 latach pracy na pierwszej linii czuje się wypalonych, a nie wszyscy nadają się do pracy w administracji. Stąd często ich decyzje o odejściu. Dlatego minimum nabycia praw emerytalnych musi być określone. Nikt chyba nie wyobraża sobie 65-letniego strażaka w aparacie tlenowym z gaśnicą wbiegającego do płonącego budynku.
 
Jak mówi szef Konwentu Dziekanów Korpusu Oficerów, w sprawie zmian emerytalnych były prowadzone badania przez Wojskowe Biuro Badań Społecznych, z którego wynika, że nawet 80 proc. żołnierzy uprawnionych do rozwiązań emerytalnych w razie zmian uprawnień byłoby gotowych do odejścia z wojska. – Nie chciałbym mówić, że wszyscy z tych 80 proc. by odeszli, ale w wielu przypadkach żołnierze poważnie by to rozważali – mówi. – Oczywiście zawsze można mówić o rozwiązaniach, ale trzeba mieć świadomość ich skutków. W tym przypadku mogą być nieobliczalne – dodaje związkowiec. I przypomina, że zawsze pozostaje też kwestia praw nabytych: ci żołnierze, którzy są w wojsku, przyszli na określonych zasadach.
 
Zamiana systemu emerytalnego na pewno byłaby barierą w pozyskaniu ludzi do wojska przy zapowiadanej profesjonalizacji. – Działania zmierzające do zlikwidowania aktualnych uprawnień zdestabilizują sytuację i spowodują odpływ kadry – podkreślił płk Anatol Tichoniuk.
 
Rozwiązaniem wydłużenia czasu służby nie musi być ustawowe zmuszenie ludzi do służenia ponad 15 lat. Wystarczyłoby – co zresztą proponują związki – skorzystanie z programów modernizacyjnych służb mundurowych lub armii. Podniesienie płac jest wystarczającym bodźcem do pozostania jeszcze kilka lat w mundurze. – Wizja tego, że mamy zagwarantowane podwyżki w ramach modernizacji w straży pożarnej na pewno część osób powstrzymałaby od wcześniejszego odejścia – mówi nam Puchalski.
 
Prace nad zmianą uregulowań emerytalnym mundurówki mają się rozpocząć w drugiej połowie roku. Jak poinformowała nas Wioletta Paprocka, rzecznik prasowy MSWiA, na razie w resorcie nie są prowadzone żadne prace. Nie było nawet rozmów w kwestii emerytur z resortem minister Fedak. Dlatego MSWiA nawet nie jest w stanie powiedzieć, w jakim kierunku mają iść ewentualne zmiany. A to najbardziej niepokoi mundurowych. Brak kierunku zmian oznacza, że rząd może zrobić wszystko. Od wydłużenia czasu służby do zmian systemu naliczania wysokości emerytury, w końcu do obniżenia podstawy jej naliczania.
 
Kombinowanie przy emeryturach może zachwiać stabilizacją, jaka pojawiła się w służbach mundurowych. Kiedy większość grup pracowniczych wychodzi na ulice, w mundurówce jest cisza. Może zostać zburzona przez rządowe kombinacje. W komisariatach, strażnicach strażackich i granicznych, więzieniach zawisną flagi. Komendy znów zostaną zasypane aluminiowymi widelcami, a wszyscy będą wykonywać swoje zadania ściśle z ustawami. – Będziemy walczyć. Nie możemy na wprowadzenie takich rozwiązań pozwolić – zapowiadają związkowcy.
 
Jak ich protesty nic nie dadzą, czeka nas paraliż bezpieczeństwa. Masowe odejścia mogą powiększyć dziurę etatową w policji do 10 tys. wakatów. Brakuje tu dwóch pokoleń. W straży dziura to 2 tys. W wojsku problemy kadrowe mają wszystkie formacje i jednostki. Nie będzie miał kto dbać o nasze bezpieczeństwo. Tak skończy się program „Solidarność pokoleń 50+” w wykonaniu rządu Donalda Tuska.
 
(*) Piotr Ożadowicz