Jak samorządy mogą wspierać Policję

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji nr 9 Finansowanie Policji przez samorządy – mimo że jest powszechną praktyką – budzi coraz więcej kontrowersji dotyczących zbyt dużego uzależniania się jej od władzy. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie chce jednak pozbawić samorządów możliwości wspierania tych służb.

Samorządy, a zwłaszcza powiaty i miasta na prawach powiatu coraz częściej wspierają Policję, m.in. poprzez:

• zakup paliwa,

• zakup wyposażenia dla poszczególnych komisariatów,

• opłacanie dodatkowych patroli,

• fundowanie nagród funkcjonariuszom (np. z okazji Święta Policji).

Praktyka ta budzi coraz więcej wątpliwości.

Zakazu finansowania Policji przez samorządy chce, poza Transparency International, także Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Ziemi Raciborskiej, które złożyło w Sejmie petycję w tej sprawie.

Formy dofinansowania Policji przez samorząd

Koszty funkcjonowania Policji są pokrywane z budżetu państwa. Stanowi o tym ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (dalej: ustawa o Policji), która umożliwia także udzielanie pomocy Policji przez gminy, powiaty i województwa. Ustawa o Policji zezwala bowiem wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego na przekazywanie środków finansowych na wydatki inwestycyjne, modernizacyjne lub remontowe Policji oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jej jednostek organizacyjnych, a także zakupu niezbędnych funkcjonariuszom towarów i usług (art. 13 ust. 3 ustawy o Policji).

Gminy i powiaty mogą wspierać Policję, finansując tworzenie dodatkowych etatów, przedłużony czas pracy oraz nagrody dla funkcjonariuszy (art. 13 ust. 4 ustawy o Policji). Województwa nie mają takiej możliwości.

Oznacza to, że gdy na wniosek rady powiatu lub rady gminy liczba etatów Policji ulegnie zwiększeniu ponad liczbę ustaloną przez kierownictwo jednostki policyjnej, powiat lub gmina musi pokryć koszty utrzymania dodatkowych etatów policyjnych przez co najmniej 5 lat.

Drugą, dopuszczalną formą udzielania pomocy Policji przez jednostki samorządu terytorialnego jest pomoc rzeczowa, np. zakup urządzeń, materiałów, samochodów czy przeprowadzanie remontów.

Odrębną kwestią w dofinansowywaniu Policji jest możliwość zakupu przez jednostki samorządu terytorialnego paliwa dla konkretnych posterunków. Zgodnie z ustawą z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych pomoc ta musi odbywać się w formie przekazania wpłaty gotówkowej na Fundusz Wsparcia Policji.

Potrzebna większa pomoc

Kryzys i cięcia w budżecie wpłynęły negatywnie na sytuację Policji, która coraz częściej kieruje prośby o wsparcie finansowe wprost do samorządu. Gdyby nie ta pomoc, nie byłoby pieniędzy np. na paliwo do radiowozów, remonty czy inwestycje.

Jak radzą sobie w Słupsku

W powiecie słupskim Policja w związku z 50% cięciami w budżecie Komendy Powiatowej, wynikającymi z oszczędności wprowadzonych przez rząd, zwróciła się do władz lokalnych o pomoc finansową. Komendant miejski policji, insp. Krzysztof Zgłobicki chciałby z kasy powiatu zyskać 60 tys. zł, które byłyby przeznaczone na współfinansowanie zakupu nowych radiowozów oraz na zakup paliwa do nich. Kolejne pismo w tej sprawie trafi niebawem na biurko do prezydenta miasta.

– Nie wiemy, jak będzie wyglądała nasza sytuacja finansowa pod koniec roku – mówi Krzysztof Zgłobicki. – Założenia oszczędnościowe są bardzo duże i musimy się do nich stosować. Mamy oczywiście wprowadzony własny, wewnętrzny system cięcia kosztów, ale może to być niewystarczające. Dlatego składamy wnioski do lokalnych samorządów. Mogę zapewnić, że wprowadzone oszczędności na pewno nie odbiją się na stanie bezpieczeństwa w mieście i powiecie słupskim.

Słupska Policja najwięcej będzie oszczędzała na wydatkach związanych z codziennym funkcjonowaniem komend, m.in. na paliwie.

Szefowie przedsiębiorstwa komunikacyjnego w Słupsku już fundują policjantom darmowe bilety na przejazd środkami komunikacji miejskiej, z której coraz częściej będą musieli korzystać funkcjonariusze, gdy nie będzie pieniędzy na paliwo.

Będzie również mniej środków na papier, połączenia telefoniczne, oświetlenie, wodę, ogrzewanie. Obcięte zostaną pieniądze na ekspertyzy biegłych.

Samorządowcy zapewniają, że prośby policjantów zostaną spełnione, choć nie wiadomo jeszcze, jakie kwoty zostaną im przekazane.

– Mamy w swoim budżecie specjalną rezerwę, którą co roku przekazujemy na funkcjonowanie służb mundurowych – uspokaja Sławomir Ziemianowicz, Starosta powiatu słupskiego. – Dlatego w tym roku nie powinno być problemów z przekazaniem pieniędzy.

Również władze Słupska mają w budżecie miasta pieniądze przeznaczone na wspieranie policjantów.

– Są to pieniądze, które przekazujemy na współfinansowanie zakupu nowych radiowozów – informuje Maciej Kobyliński, Prezydent Słupska. – Dokładamy się również do kosztów paliwa samochodów patrolowych i nagród dla policjantów.

W Ełku też pomaga samorząd

Także Ełk płaci za paliwo do policyjnych radiowozów, bo nie chce rezygnować z patroli na ulicach. Chodzi o patrole oddziałów prewencji z Olsztyna, które są oddelegowywane do Ełku i udzielają wsparcia miejscowej Policji. Dotychczas samorząd finansował im jedynie wyżywienie i noclegi w Ełku.

– Nasi mieszkańcy przyzwyczaili się do widoku tych patroli na ulicach. Mamy też dokładne raporty pokazujące, jak wielką pomocą są one dla naszej społeczności, dlatego nie chcemy z nich rezygnować – twierdzi Artur Urbański, Zastępca Prezydenta Ełku.

Samorząd Ełku wyliczył, że zakup paliwa do dodatkowych radiowozów będzie kosztował ok. 1,2 tys. zł miesięcznie. Na zakup paliwa dla Policji zgodzili się już radni.

– Nie wiemy jeszcze, w jaki sposób przekażemy te pieniądze, ale jesteśmy zgodni, że za taką kwotę nie warto ryzykować zmniejszenia stanu bezpieczeństwa w mieście – przekonuje Artur Urbański.

Ponadto samorząd Ełku przekaże miejscowej Policji dodatkowo 120 tys. zł na modernizację i zakup sprzętu.

W innych regionach Polski

Co roku do działania patroli policyjnych dokłada się również samorząd miasta i gminy Ustka. Pieniądze przeznaczane są na dodatkowe patrole piesze w sezonie letnim. Działalność Policji wspomagają w wakacje również usteccy gastronomicy, którzy serwują im posiłki regeneracyjne.

Podobnie jest na Śląsku, gdzie samorządy remontowały komisariaty, kupowały komputery, radiowozy, kserokopiarki, a nawet stoły do pobierania odcisków palców. Finansowano też dodatkowe patrole.

– Poprawa bezpieczeństwa jest dla nas priorytetem. Szczególnie wspieramy finansowo dodatkowe patrole. Z jednej strony widok policyjnego munduru powoduje, że czujemy się bezpieczniej. Z drugiej – odstrasza potencjalnych przestępców – tłumaczy Małgorzata Mańka-Szulik, Prezydent Zabrza.

Z kolei władze Wrocławia wspierają Policję, przekazując m.in. środki na zakup nowoczesnych radiowozów (jak choćby specjalnego wozu z tzw. ruchomym stanowiskiem dowodzenia), ale także na dodatkowe służby podczas świąt, np. listopadowej akcji „Znicz”, zabezpieczenia dużych imprez masowych czy meczów piłkarskich podwyższonego ryzyka. Pieniądze przekazywane są również na patrole drogówki potrzebne do kierowania ruchem lub zapewnienia bezpieczeństwa w niebezpiecznych punktach miasta.

We Wrocławiu brakuje ponad 200 policjantów, a na nadgodziny dla mundurowych Policja nie miałaby pieniędzy. W 2008 r. na zastępczą służbę wojskową miasto przekazało Policji 800 tys. zł.

– Jeśli trzeba będzie, żeby w mieście pojawiło się jeszcze więcej patroli, na pewno prezydent nie odmówi pieniędzy – mówi Stanisław Kosiarczyk, Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa Urzędu Miasta Wrocławia.

Na dodatkowe patrole podczas wakacji i w czasie większych imprez miejskich pieniądze przekazano w 2008 r. Policji także z budżetu Jeleniej Góry. Było to 300 tys. zł. W 2009 r. jeleniogórscy policjanci otrzymają z budżetu podobną kwotę.

Stanowisko resortu

Zadowolony ze współpracy z samorządami jest także resort Spraw Wewnętrznych i Administracji. W sprawie wspierania Policji przez administrację publiczną wypowiedział się Adam Rapacki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Była to odpowiedź na interpelację poselską w sprawie instrumentów działania samorządów lokalnych w dziedzinie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Adam Rapacki podkreślił, że współpraca administracji poziomu centralnego oraz lokalnego z jednostkami Policji odbywa się na podstawie przyjętych programów bezpieczeństwa, podpisanych porozumień, a także współdziałania w ramach lokalnych komisji bezpieczeństwa i porządku publicznego. Do głównych obszarów współdziałania Policji i administracji samorządowej zalicza m.in. wsparcie finansowe jednostek Policji poprzez dofinansowywanie służb oraz wyposażenia technicznego jednostek, a także przeznaczanie środków na zabezpieczenia miejsc publicznych przy użyciu technicznych środków ochrony osób oraz mienia, zakupionych na wniosek jednostek Policji. Treść wypowiedzi Adama Rapackiego można znaleźć w Internecie pod adresem: http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/635FB80A.

Z DANYCH TRANSPARENCY INTERNATIONAL

Większość spraw związanych z ujawnianiem przestępstw urzędniczych, takich jak fałszowanie dokumentów, niegospodarność czy przekraczanie uprawnień, jest umarzana. Może to mieć związek z większą zależnością Policji od samorządu, związaną z przekazywanym wsparciem finansowym.

FUNDUSZ WSPARCIA POLICJI

Środki finansowe uzyskane przez Policję od jednostek samorządu terytorialnego, na podstawie umów i porozumień zawartych przez Komendanta Głównego Policji, komendantów wojewódzkich lub podległych im komendantów powiatowych (miejskich, rejonowych), stanowią przychody Funduszu Wsparcia Policji, odpowiednio funduszu centralnego i funduszy wojewódzkich.

Małgorzata Rajan- INFOR.PL

Podstawy prawne:

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 216, poz. 1370)

• Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 43, poz. 277; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 22, poz. 120)