W raporcie Europejskiego Komitetu do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) z wizyty w Polsce w 2019 r. Komitet wyraził rozczarowanie brakiem implementacji jego wieloletnich zaleceń przez polskie władze. Międzynarodowi eksperci byli zwłaszcza  zaniepokojeni brakiem gwarancji prewencji tortur dla osób zatrzymanych przez Policję.

Systemowy problem z wdrażaniem rekomendacji CPT i Podkomitetu ds. Prewencji Tortur ONZ (SPT) może mieć dla Polski wiele negatywnych konsekwencji na arenie międzynarodowej. Przede wszystkim jednak oznacza, że rzeczywistość polskich miejsc izolacji coraz bardziej rozjeżdża się ze standardami, jakich wymaga zapewnienie rzeczywistej wolności od tortur i maltretowania.

W odpowiedzi na raport CPT z 2019 r. KMPT postanowił zweryfikować stopień realizacji zaleceń CTP i SPT w placówkach, które zostały w przeszłości odwiedzone przez międzynarodowych ekspertów. Pracownicy KMPT odwiedzili 12 miejsc, wśród których znajdowały się:

• policyjne miejsca zatrzymań, w tym policyjna izba dziecka;
• jednostki penitencjarne;
• strzeżony ośrodek dla cudzoziemców;
• zakład poprawczy;
• Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie.

Wizytacje odbyły się od lutego 2020 r. do sierpnia 2021 r. Na podstawie każdej z nich powstały odrębne raporty, które opublikowano w Biuletynie Informacji Publicznej RPO.

Postulaty KMPT: więcej świadomości, więcej pieniędzy, więcej zmian w prawie

W ocenie KMPT zalecenia CPT i SPT są niestety w dalszym ciągu nie wdrażane.  Autorzy raportu obawiają się, że następstwem utrwalonego braku postępu może być wydanie przez CPT publicznego oświadczenia w stosunku do sytuacji w Polsce.Za pomocą tego szczególnego uprawnienia Komitet sygnalizuje na arenie międzynarodowej szczególnie głębokie problemy z zakresu zapobiegania torturom. Publiczne oświadczenia mają istotny wpływ na kształt orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który w swoich orzeczeniach wprost odwołuje się do standardów, uwag i zaleceń CPT.

Na podstawie obserwacji KMPT wystosował do polskich władz stosowne rekomendacje. KMPT zwrócił się o pamiętanie o przeciwdziałaniu torturom na każdym etapie prac organów, a przede wszystkim o odpowiednim dofinansowaniu służb oraz koordynacji i odpowiednim kształceniu ich funkcjonariuszy.

Eksperci KMPT apelują również o wprowadzenie do polskiego prawa odrębnego przestępstwa tortur zgodnego ze standardem Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur i innych dokumentów międzynarodowych.

Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons: Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach (CC BY-SA). Cały raport znajduje się w załączniku poniżej.