– pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji (druk nr 4464).

W posiedzeniu udział wzięli: Adam Rapacki podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji wraz ze współpracownikiem, Krzysztof Choiński dyrektor Biura Prawnego Komendy Głównej Policji, Bogdan Jóźwiak dyrektor Biura Kadr Komendy Głównej Policji.

W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Anna Pilarska, Jacek Karolak – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych; Grzegorz Kozubski, Sławomir Osuch, Mirosław Wiśniewski – legislatorzy z Biura Legislacyjnego.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Otwieram posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. W dzisiejszym porządku dnia znajduje się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji (druk nr 4464) – uzasadnia Marek Biernacki, przy wsparciu MSWiA.

Nie odbędzie się natomiast drugi punkt porządku dziennego – rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Nie zgłoszono poprawek w tym przedmiocie.

Nie odbędzie się także trzeci punkt porządku dziennego – rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o zalegalizowaniu pobytu niektórych cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy o cudzoziemcach (druki nr 4394 i 4458). W tym zakresie również nie wniesiono poprawek. Cieszę się, że ten projekt został „przepracowany” w tak konstruktywnej formie. Są to ustawy, które są niezwykle istotne, z jednej strony – dla pracowników i studentów KSAP, z drugiej zaś – dla cudzoziemców nielegalnie przebywających na terytorium naszego państwa. Dziękuję wszystkim posłom za bardzo konstruktywną współpracę i dobre rozwiązania.

Przejdźmy w tej chwili do pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji (druk nr 4464). Projekt ten został zgłoszony na prośbę MSWiA. Dotyczy on dwóch istotnych unormowań. Po pierwsze, chodzi tutaj o ujednolicenie nomenklatury stopni w momencie przejścia ze Służby Celnej do Policji. Tutaj te stopnie zostają zachowane. Aktualnie bowiem w momencie przejścia do Policji nie zostaje zachowana zgodność z dotychczasowym stopniem takiego funkcjonariusza.

Tego typu zmiany są bardzo korzystne, ponieważ pozwalają o wzbogacenie o doświadczenie takich funkcjonariuszy, i to nawzajem – ze Służby Celnej do Policji i odwrotnie. Ta specyfika jest dość istotna. Druga zmiana polega na możliwości przyspieszonego awansu. Tego typu regulacje znajdują się w ustawach dotyczących wszystkich innych służb oprócz Policji. Poproszę pana ministra o uzasadnienie tak, abyśmy nie powtarzali tego samego. Bardzo proszę, panie ministrze.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Adam Rapacki:

Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo. Rzeczywiście ta szybka zmiana reguluje dwa obszary. Po pierwsze, jest to problematyka dotycząca przechodzenia funkcjonariuszy Służby Celnej do Policji. Chodzi o uregulowanie kwestii stopni przy przeniesieniach funkcjonariuszy Służby Celnej do Policji. Dzisiaj nie jest to uregulowane.

Druga kwestia dotyczy zmiany związanej z okresem, jaki powinien „wypracować” policjant, który ma stopień „pełnego” inspektora po to, aby mógł awansować na stopień nadinspektora. W praktyce wygląda to tak, że we wszystkich ustawach „pragmatycznych” (ustawa o Straży Granicznej, ustawa o BOR, ustawa o Państwowej Straży Pożarnej) nie ma wymaganego stażu do awansu ze stopnia pułkownika do stopnia generała.

W aktualnie obowiązującej ustawie o Policji wpisany jest wymóg, że po to, aby móc awansować na stopień nadinspektora, trzeba przez okres 4 lat „chodzić” w stopniu „pełnego” inspektora.

W taki oto sposób, przed upływem tego okresu, nie ma możliwości awansu, aczkolwiek w praktyce w przeszłości bywało tak, że minister właściwy do spraw wewnętrznych występował z wnioskiem, premier to akceptował i Prezydent RP mianował na stopień nadinspektora nie zwracając na to uwagi. W tej chwili dopatrzono się tej różnicy i stąd ta propozycja, aby w tym zakresie skorygować ten element oraz dostosować do wymogów innych ustaw regulujących funkcjonowanie innych formacji.

Warto podkreślić, że w Policji tych stanowisk generalskich, którym przysługuje stopień nadinspektora, jest dzisiaj 23. Tak naprawdę mianowano 13 nadinspektorów w randze generała. Dla porównania w podobnych siłach zbrojnych jest 120 generałów. Ta formacja liczy podobną wielkość funkcjonariuszy. W Straży Granicznej mamy 19 stanowisk generalskich, z czego 7 generałów pełni służbę. W BOR są 4 takie stanowiska – 4 generałów. W Państwowej Straży Pożarnej – 21 stanowisk (10 generałów). Na podstawie tych zestawień wynika, że Policja jest niedoceniana przy tych awansach. Wynika to z tej regulacji, które kiedyś Policja na własne życzenie wprowadziła do ustawy. Chodzi o wymóg 4 lat stażu w stopniu inspektora. Proponowana zmiana dałaby możliwość mianowania na stanowisko nadinspektora tych, którzy pełnią funkcję, zajmują etat i zasługują na awans. Dziękuję.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję bardzo. Czy ktoś ma jakieś uwagi bądź pytania? Bardzo proszę, pani poseł Łybacka a następnie pan poseł Widacki.

Poseł Krystyna Łybacka (SLD):
Przepraszam, mam pytanie do pana ministra. Zanim zadam to pytanie, to zacytuję fragment listu, jaki dzisiaj otrzymałam. Ten list będzie wyjaśniał to pytanie: „Niedopuszczalne jest, aby tylko dla jednego stopnia w korpusie oficerów starszych zniesiony był minimalny czas służby niezbędny do mianowania na stopień nadinspektora. Takie wybiórcze, niczym nieuzasadnione zmiany są bardzo negatywnie odbierane przez środowisko policyjne a możliwość stworzona według projektu poselskiego nie ma nic wspólnego z koniecznością dostosowania art. 47 ust. 1 ustawy o Policji, a będzie to jedynie element patologii. Awans na generała powinien przede wszystkim wynikać z doświadczenia w kierowaniu dużymi zespołami ludzi, a nie doświadczenia policyjnego. Być może wejście w życie ustawy z proponowaną zmianą nie spowoduje znaczących wydatków z budżetu państwa, ale na pewno spowoduje wielkie niezadowolenie wśród policjantów.”

Dla mnie to jest głos, którego nie mogę pominąć. Mam więc pytanie do pana ministra, czy nie byłoby bardziej zasadne, aby wyjść naprzeciw tym uwagom i dopisać w pkt 6 minimalny staż przy awansie ze stanowiska inspektora na nadinspektora. Można byłoby na bazie ustępu 4 zrobić dwa ustępy, a więc pozostawić możliwość mianowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach, z zastrzeżeniem art. 48 ust. 3, zaś w drugim ustępie byłaby możliwość pośmiertnego awansowania.

Sądzę bowiem, że „gra nie jest warta świeczki”. To są bardzo rzadkie przypadki. Po co w takim razie dopuszczać do takich interpretacji?

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pan poseł Jan Widacki.

Poseł Jan Widacki (SLD):
Ten projekt rezygnuje z jednej rzeczy, a mianowicie z tego, co w tej chwili jest unormowane w ustawie o Policji. Pan minister wspominał tutaj o tym – wymagany jest pewien odpowiedni staż niezbędny do awansu na stopień generalski, czyli stopień nadinspektora. W tej chwili państwo chcecie z tego zrezygnować.

To jest rzecz, która jest niebezpieczna ustrojowo, dlatego że jeśli ustawa miałaby obowiązywać w tym kształcie, to Komendantem Głównym Policji mógłby zostać polityk albo prokurator. Możemy bowiem takiej osobie „z dnia na dzień” nadać stopień nadinspektora. Jeżeli więc chcemy, aby Policja była formacją apolityczną i profesjonalną, to pilnujmy, aby kierownicze stanowiska w Policji zajmowali doświadczeni policjanci, a nie ludzie z zewnątrz. To jest „furtka”, wprowadzona być może nieświadomie, ale szeroko otwarta, pozwalająca na to, aby na najwyższe stanowiska w Policji można było „z dnia na dzień” awansować na stanowiska generałów.

Jest to rzecz, która jest niebezpieczna ustrojowo. Przestrzegam przed tym.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pan przewodniczący Zieliński.

Poseł Jarosław Zieliński (PiS):
Ten projekt, tak jak wiele projektów zgłaszanych w takim dosyć pilnym trybie na koniec kadencji zrodził się, jak sądzę, z tego, że trzeba awansować kilku bądź też kilkunastu inspektorów na stanowiska nadinspektorów. Tak ten projekt jest odczytywany przez środowisko policjantów.

Ta pozornie drobna zmiana spowodowała dosyć wyraźne wrzenie. Ja sam odebrałem sporo sygnałów z Policji, zresztą z różnych miejsc. Świadczą one o tym, że policjanci – nie tylko sami związkowcy – są tym zbulwersowani.

W związku z tym uważam, że jako posłowie nie powinniśmy wprowadzać zmian w takim szybkim i nieprzemyślanym trybie. Jeśli chodzi o stronę merytoryczną, to nie jestem przekonany do tego, czy to byłoby uzasadnione. Panie ministrze, argument mówiący o konieczności dostosowywania tych regulacji do standardów innych służb, nie jest przekonujące. Jeśli przy niższych stopniach obowiązuje pewien wymagany staż służby z danym stopniem, to w takim razie wydaje się, że właśnie przy najwyższych stanowiskach należałoby zachować tę regułę, zamiast tworzyć ścieżki przyspieszonego awansu.

Wygląda więc chyba na to – zostało to już powiedziane – że w ten sposób można „z dnia na dzień” otrzymać dwa stopnie (jeden po drugim; po kolei). Jestem temu przeciwny i chyba w tej sytuacji nie ma sensu, aby dyskutować nad tym projektem. W tej sytuacji zgłaszam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, panie ministrze.

Podsekretarz stanu w MSWiA Adam Rapacki:
W przypadku wszystkich innych stopni jest możliwość skrócenia czasu i awansowania policjanta przed terminem. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek Komendanta Głównego Policji, minister może podpisać taki wniosek. Jedynie w przypadku stopnia generała nie ma możliwości skrócenia tego terminu. Literalnie zapisano, że taka osoba powinna przez 4 lata „chodzić w tym stopniu”. Dopiero wówczas taki funkcjonariusz może zostać nadinspektorem. Faktem jest, że w przyszłości nie było to respektowane. Kancelaria Prezydenta RP dopatrzyła się takiego literalnego brzmienia i stąd idea zmiany tej regulacji. W innych formacjach nie ma wymogu „chodzenia w danym stopniu” przez określony okres. Pułkownik może zostać awansowany na stopień generała. Tak jest w innych ustawach. W służbie wojskowej jest jeszcze inaczej, bo tam stopień jest przypisany do stanowiska i awans następuje niemalże automatycznie.

W tej sprawie były formułowane wnioski do Kancelarii Prezydenta RP. Kandydaci „chodzą krócej w danym stopniu”, niż to wynika z literalnego brzmienia ustawy i stąd idea, aby skorygować ten element. Nie ma tutaj mowy o tym, aby szefem w Policji mógł zostać cywil. Ścieżka kariery zawodowej nie jest tutaj zmieniana. Taka osoba musi przejść całą ścieżkę. Przerabialiśmy już temat oficerów rezerwy w świetle obowiązującej ustawy i zdecydowanie uważamy, że to powinien być doświadczony funkcjonariusz, który zna swoje rzemiosło, warsztat i będzie godnie kierował całą formacją. Nie widzimy możliwości zatrudnienia innych policjantów. Faktem jest, że porównując wielkość formacji i liczbę stanowisk – liczbę generałów czynnie pracujących – to ta formacja jest pokrzywdzona. Jest tutaj tylko 13 generałów i przy wielkości formacji oraz zakresie odpowiedzialności byłoby celowe mianowanie na ten stopień. Nie będzie to masowe zjawisko, ale przesłanka czteroletniego okresu „chodzenia w stopniu pełnego inspektora” nie jest zasadna.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję. Bardzo proszę, pani profesor Łybacka.

Poseł Krystyna Łybacka (SLD):
Panie przewodniczący, mam pewną kompromisową propozycję i proszę o jej rozważenie. To, o czym mówił pan minister Rapacki, może zostać skonsumowane, ale w nieco innej formule. Panie ministrze, po co wyłączać? To wyłączenie budzi największy niepokój. Włączmy więc ten korpus, ale włączmy go także w aspekcie wcześniejszego awansowania. Zróbmy to pozytywnie a nie przez negację. Stąd też moja propozycja, aby powołać podkomisję, która mogłaby się zebrać nawet jutro i przygotować sprawozdanie wraz z poprawką. Nie wymyślimy tej poprawki ad hoc. Musimy to ustalić z panem ministrem.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dziękuję. Bardzo proszę, panie pośle.

Poseł Jarosław Zieliński (PiS):
W zasadzie nie chciałem zgłaszać żadnego wniosku, ale chciałem powiedzieć w nieco podobnym tonie, jak pani minister. Mianowicie czym innym jest skrócenie tego okresu – to nie wywołuje takich kontrowersji – a czym innym jest rezygnacja z tego wymogu. Wtedy bowiem zasadą jest coś innego.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy istnieje taka potrzeba, można skrócić ten wymagany okres. Są sytuacje szczególne, ale kryterium nie powinna być proporcja generałów do wielkości formacji. Ta ścieżka powinna być jednak naturalna. Skoro w pewnym momencie powstała luka, to w takim razie być może polityka awansowa była błędna.

Co do zasady, uważam, że przesłanka dotycząca określonego stażu powinna być utrzymana, zwłaszcza przy tym korpusie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można skrócić ten okres i to jest do przyjęcia. Nie do przyjęcia jest natomiast wyłączenie tego stopnia.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Najpierw musimy zakończyć pierwsze czytanie. Dopiero potem powołamy podkomisję. Pan poseł zgłosił wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu.

Poseł Jarosław Zieliński (PiS):
W tej sytuacji mogę wycofać swój wniosek.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Bardzo proszę, panie mecenasie.

Legislator Sławomir Osuch:
Panie przewodniczący, jeśli pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu Komisji, to Komisja może sporządzić sprawozdanie, której treścią będzie wniosek o odrzucenie projektu, natomiast jako Komisja nie może w pierwszym czytaniu odrzucić projektu, bo to jest w gestii Sejmu RP jako całości.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
W takim razie upraszczamy sprawę. Zamykam pierwsze czytanie. Nie było wniosku o wysłuchanie publiczne. Powołujemy podkomisję. Moje propozycje odnośnie do kandydatów z PO są takie: Janusz Dzięcioł, Piotr Van der Coghen i Roman Kaczor. SLD – pani poseł Krystyna Łybacka.

Poseł Jarosław Zieliński (PiS):
W tej sytuacji zgłaszam własną kandydaturę oraz kandydaturę pana posła Edwarda Siarki.

Przewodniczący poseł Marek Biernacki (PO):
Dobrze, dziękuję. PSL – Andrzej Sztorc. Zamykam posiedzenie Komisji. Podkomisja ukonstytuuje się bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia Komisji. Dziękuję wszystkim.