Debata: wystąpienie K. Łybackiej (SLD)

Stenogram wystąpienia poseł prof. Krystyny Łybackiej na temat informacji rządu w sprawie konfliktu związanego z sytuacją służb mundurowych na tle nierównego ich traktowania w zakresie podwyższania uposażeń w 2012 r.

Wicemarszałek Wanda Nowicka:
Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Łybacką z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Bardzo proszę, pani posłanko.

Poseł Krystyna Łybacka:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprosił o informację rządu dotyczącą nierównego traktowania służb mundurowych, albowiem stoimy konsekwentnie na stanowisku, że jedną z istotnych ról Sejmu jest funkcja kontrolna nad władzą wykonawczą, jaką jest rząd. I, panie ministrze, muszę przyznać, że tej szansy, jaką klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej panu stworzył, pan nie wykorzystał.
Po pierwsze, pani marszałek, stanowczo domagam się poważnego traktowania parlamentu. Dlaczego nie otrzymaliśmy pisemnej informacji, nad którą moglibyśmy dyskutować? (Oklaski)
Po drugie, sądziłam, panie ministrze, że pan powagę tej mównicy wykorzysta, stanie pan tutaj, spojrzy pan prosto w oczy funkcjonariuszom i powie im pan prawdę, powie im, dlaczego tak zostali podzieleni.
A pan odczytał wskaźniki, które ci ludzie znają na pamięć. Pan nam przedstawił wskaźniki, nad którymi dyskutowaliśmy – tu się zgadzam z ministrem Sosnowskim – ponieważ wiele razy podczas posiedzeń komisji żądaliśmy wyrównania tych wskaźników.
I wreszcie, panie ministrze, sądziłam, że pan, stając tutaj, powie tym służbom, co pan zamierza nie tylko w aspekcie finansowym, bo to jest jeden z aspektów patrzenia na służby. A pan nam przedstawił historię tej nierówności, którą – pozwoli pan – ja przedstawię nieco inaczej.
Służby mundurowe to z jednej strony wykonywanie władztwa państwa, bez nich państwo nie może tego władztwa wykonywać, ale z drugiej strony służby mundurowe to zagwarantowanie konstytucyjnego prawa każdego obywatela do poczucia bezpieczeństwa.
One mają te dwie niezwykle istotne funkcje. Zatem traktowanie służb mundurowych z należytą powagą i szacunkiem, tym bardziej że służby, będące zhierarchizowaną, podległą rozkazom jednostką, słuchając rozkazu, mają prawo do jednego, do wiary w słuszność i rację przełożonego, mają prawo do ufania przełożonemu.
Wysłuchaliśmy exposé pana premiera, który zapowiedział: tak, podwyżki od lipca dla wojska i dla policji. Nastąpiła konsternacja. Przejęzyczenie? Pomyłka? Skrót myślowy? Ale dzisiaj pan nam to wyjaśnił, panie ministrze. Najprawdopodobniej ten fragment exposé został napisany przez ministra finansów, a minister finansów jako żywo nie wie, że obok wojska i policji jest jeszcze Państwowa Straż Pożarna, Straż Graniczna, Służba Więzienna i BOR.
(Poseł Romuald Ajchler: Jest jeszcze Służba Celna.)
Służba Celna jest akurat w finansach, panie pośle.
Absurd, który wynikał z exposé, był tak nieprawdopodobny, że nie mogliśmy znaleźć logicznego uzasadnienia. Panie ministrze, ja tak się zastanawiałam, czy przypadkiem w tym momencie nie ma miejsca zastosowanie takie spostrzeżenie Leca, który powiedział,że bywa, iż bardzo mądrzy ludzie są mężami stanu, ale przerwy w myśleniu poświęcają rządzeniu.
(Wesołość na sali)
Po tym exposé, po tej pierwszej konsternacji nastąpiło coś, czego państwo nie oczekiwaliście.

Koalicja rządząca odniosła pierwszy niekwestionowany sukces w tej kadencji: służby mundurowe skonsolidowały się, służby mundurowe, jak nigdy dotąd, zostały solidarnie połączone, ale nie w celu wykonywania swoich zadań, tylko przeciwko koalicji rządzącej.

Wtedy państwo się trochę przestraszyliście i nastąpiła próba naprawienia tej sytuacji. Do ustawy budżetowej w ostatniej chwili zgłoszono poprawkę, mówiącą o tym, że jeśli nie zostanie wykorzystana rezerwa celowa przeznaczona na usuwanie skutków kataklizmów, powodzi, huraganów i innych klęsk żywiołowych, to wtedy nie od lipca, a od października pozostałe służby mogą otrzymać podwyżki.
Panie ministrze, my wtedy jeszcze uważaliśmy, że próbujecie ratować sytuację, to się działo szybko, w ostatniej chwili, w czasie drugiego czytania. Ale przecież jest Senat, więc jest trochę czasu, żeby spojrzeć w budżet, pomyśleć i powiedzieć: tak, popełniliśmy błąd, lecz mamy szanse go naprawić. Wszyscy funkcjonariusze też czekali na Senat. Ale nie, państwo w Senacie to podtrzymaliście.

I oto, Wysoka Izbo, mamy dwa kolejne nieprawdopodobne absurdy. Jesteśmy jedynym krajem w Europie, a sądzę, że i na świecie, w którym podwyżki funkcjonariuszy zależą od prognozy pogody. (Oklaski)

Mało tego, jesteśmy jedynym krajem na świecie, który wymyślił własną metodę motywacji. Oto mówi pan, panie ministrze, strażakom, bo oni są pierwsi na linii w sytuacji klęsk żywiołowych: jeżeli będziecie skierowani do pracy przy likwidacji skutków klęsk żywiołowych, to za karę nie dostaniecie podwyżek, bo dostaniecie je wtedy, kiedy tych klęsk nie będzie.

Czy rozumie pan, jaki to jest horrendalny absurd? Panie ministrze, ja panu współczuję, bo trwanie w stanie absurdu w przypadku człowieka, który ma świadomość, że posiada rozum, jest wyjątkowo dyskomfortowe.

Jak powiedziałam, przecież pieniądze to nie jedyna sprawa, przecież jest sprawne zarządzanie. Popatrzmy więc, jak to wygląda, jeśli chodzi o różne formacje. W przypadku Policji mamy totalny bałagan koncepcyjny, bałagan organizacyjny. Panie ministrze, niczym pudełka zapałek zmienia pan komendantów, wysyła z jednego okręgu do drugiego. Nie zadaniuje pan. Tak naprawdę Policja nie ma schematu organizacyjnego. Wszystko to dzieje się przed Euro.

Wie pan doskonale, że obiecaliście państwo w trakcie konsultacji ze związkami, że usuniecie zapis art. 41 ust. 2 ustawy o Policji, który pozwala komendantowi na zwolnienie funkcjonariusza po 30-letniej służbie. Tymczasem nagle państwo twierdzicie, że nie, że ten zapis musi zostać, i to wbrew orzeczeniu NSA, wbrew stanowisku rzecznika praw obywatelskich, którzy konsekwentnie wskazują na dyskryminację z uwagi na wiek. Jak można wierzyć rządowi, skoro z jednej strony premier mówi, że 67 lat to jest absolutne minimum, musimy wszyscy pracować, a państwo mówicie: nie, nie, po 30 latach służby funkcjonariusz ma prawo być zwolniony. Przecież to są działania znoszące się nawzajem.

Doskonale pan wie, że w ciągu 11 miesięcy ubiegłego roku odeszło ponad 1600 funkcjonariuszy z takim stażem. Panie ministrze, czy pan ma świadomość, jak bardzo zmieniła się również struktura, i to nie tylko w Policji, ale także w Państwowej Straży Pożarnej, także w Straży Granicznej, wszelkich zespołów interwencyjnych, gdzie pan miał kiedyś 2 niedoświadczonych – 8 doświadczonych, a teraz pan ma odwrotne proporcje?

Kolejna sprawa dotyczy dosprzętowienia. Tak, pan poseł Bodio miał rację, kiedy mówił, że gdyby nie wakaty, które ratują rzeczówkę, to Policja w ogóle by nie działała.

Spójrzmy na Państwową Straż Pożarną. Panie ministrze Sosnowski, na Boga, przecież 8 mln nadgodzin do tej pory nie jest zapłaconych, mimo że to zmieniliście, że płaci się tylko 60%. (Oklaski) To samo jest, jeśli chodzi o sprzęt Straży Pożarnej, nieatestowany, przestarzały. Proszę spojrzeć na te zespoły, na ich skład. Panie ministrze, to już jest nie brak odpowiedzialności, to jest zagrożenie.
Popatrzmy na Straż Graniczną. Czy pan wie, że w Straży Granicznej najbardziej normalnym słowem jest „nienormalność”? Jeżeli pan im ogranicza kilometrówkę, to czy pan rozumie, że kiedy nie są mobilni, nie mogą pilnować granic? Przecież to jest logiczne. Nie wiem, dlaczego u państwa tak bardzo brak tej logiki.
Ktoś mówił o tym, żebyśmy tego nie porównywali z sytuacją pracowników cywilnych. Przez lata następowało ucywilnianie stanowisk w służbach i ci ludzie często robią to samo, tylko dostają połowę mniej, i o tym też nie możemy zapominać. Na koniec jest jeszcze jedna służba. Cieszę się, że jest wreszcie minister Chmielewski, który być może wreszcie usłyszy, że są funkcjonariusze Służby Więziennej. Jest zapomniana przez Boga i ludzi Służba Więzienna. Panie ministrze, czy pan ma świadomość dynamiki zmian w następującym świecie, a także konsekwencji tych zmian zarówno wśród osadzonych, jak i wśród funkcjonariuszy?

Czy pan do tej pory nie mógł wydać rozporządzenia, które byłoby wykonawcze wobec zmiany, którą wprowadziliście w ustawie okołobudżetowej, zmieniając zasady ryczałtowania za dojazdy? Oni do tej pory tego nie wiedzą. Czy pan ma świadomość ogromnej fali mobbingu w służbach mundurowych wynikających z fatalnych warunków pracy? Proszę państwa, chodzi więc nie tylko o pieniądze.

Panie Ministrze! W imieniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej, po pierwsze, wnoszę o odrzucenie tej informacji, a po drugie oczekuję, że będą skutki przechodzące tych podwyżek, jeśli one będą, na rok następny. Zapewniam pana, że wszelkie plany ministra Nowaka, że będzie zawierał kontrakty z poszczególnymi szefami spółek kolejowych (Dzwonek), takie jak kontrakt dotyczący Narodowego Centrum Sportu, dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą nie do przyjęcia, bo tam są dla nich pieniądze. Po trzecie, panie ministrze, oczekujemy, że podejmie pan wysiłek i że będzie kontynuacja programu modernizacji w postaci ustawy modernizacyjnej. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)