Nowelizacja ustawy o PIP

Analiza przepisów określających zasady funkcjonowania PIP i zakres jej zadań wskazuje, że istniejące procedury kontrolne są niejednokrotnie nadmiernie sformalizowane i nie zawsze pozwalają Inspekcji na szybkie i skuteczne działania.

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.Stosowanie niektórych przepisów prawa sprawia również wątpliwości interpretacyjne.

Dostrzegając konieczność zmian w tym zakresie, posłowie z Komisji do Spraw Kontroli Państwowej przygotowali projekt nowelizacji ustawy o PIP. Jego uzasadnienie przedstawił Izbie poseł Janusz Krasoń (SLD). Zwrócił uwagę, że propozycje zawarte w przedłożeniu wprowadzają nowe formy oddziaływania prewencyjnego PIP na pracodawców i przedsiębiorców, odformalizowują procedury kontrolne, umożliwiają też organom inspekcji stosowanie zróżnicowanych środków prawnych w reakcji na stwierdzone zagrożenia i naruszenia przepisów. Nowe regulacje przewidują również ograniczenie zakresu działania Inspekcji Pracy, znosząc niektóre, zdaniem projektodawców, niepotrzebne obowiązki. Usuwają ponadto istniejące w ustawie luki i uściślają przepisy budzące wątpliwości interpretacyjne.
Projekt zakłada uchylenie obowiązku kontroli przez inspektorów pracy przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych. Wyposażenie stanowisk pracy w maszyny i urządzenia jest bowiem i tak już sprawdzane przez wyspecjalizowane organa PIP w trybie kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku na podstawie przepisów ustawy o systemie oceny zgodności.
Proponuje się także rezygnację z obowiązku uczestniczenia PIP w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych obiektów budowlanych albo ich części. Jak wskazują projektodawcy, realizacja tego zadania pozostaje bez związku z kontrolą rzeczywistych warunków pracy i stanu bhp. Kontrole odbioru prowadzone są na etapie przekazywania obiektów budowlanych do użytkowania, a więc w czasie, gdy zazwyczaj nie jest jeszcze znane ich przeznaczenie i nie są urządzone pomieszczenia oraz stanowiska pracy. Projekty budowlane są natomiast opiniowane przez rzeczoznawców do spraw bhp.
Bardzo istotną zmianą jest wprowadzenie obowiązku podejmowania działań prewencyjnych i promocyjnych zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa pracy. Przepis ten sankcjonuje w zasadzie stan faktyczny, ponieważ Inspekcja Pracy od lat z powodzeniem rozwija różnorodne formy działalności prewencyjnej i edukacyjnej skierowanej do pracodawców, bez stosownego przepisu na ten temat w ustawie. Zmiana ustawy w tym zakresie powinna stworzyć możliwość kreowania Inspekcji Pracy jako instytucji nie tylko kontrolującej i nadzorującej, ale także doradzającej pracodawcom i wspierającej ich w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
W projekcie proponuje się:

- umożliwienie PIP podejmowania działań nie tylko – jak było dotychczas – w zakresie badań, ale także pomiarów oraz analizowania zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy;

- dodanie nowego środka prawnego – polecenia, obok dotychczasowej formy wystąpienia, w sprawach odnoszących się do usunięcia nieprawidłowości w zakresie prawnej ochrony pracy;

- umożliwienie inspektorom pracy nakładania mandatów karnych na sprawców wykroczeń z zakresu legalności zatrudnienia określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Na prokuraturę nałożony byłby obowiązek sporządzania, na wniosek inspektora pracy, uzasadnienia o odmowie wszczęcia postępowania w przypadku złożenia przez niego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przeciwko prawom pracownika.
W ocenie autorów przedłożenia, pozwoli ono Państwowej Inspekcji Pracy przemodelować metody pracy i uczyni z niej organ bardziej nowoczesny, odpowiadający standardom europejskim, lepiej uwzględniający obecne uwarunkowania społeczno-gospodarcze Polski.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw poparły wszystkie kluby reprezentowane w Sejmie. Został on skierowany do dalszych prac w Komisji do Spraw Kontroli Państwowej.

Źródło: Kronika Sejmowa Nr 77 (713)