Czy użycie broni było uzasadnione?
   

Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał, że policjanci litewscy dokonujący zatrzymania uciekającego kierowcy nie zachowali wystarczającej ostrożności oddając strzały w kierunku samochodu. Zginęło dwóch pasażerów auta. Trybunał orzekł, że ich śmierć nastąpiła na skutek użycia siły, która nie była konieczna do dokonania zgodnego z prawem zatrzymania.
 
Warunki użycia broni palnej przez policjantów są ściśle określone. Policjant może strzelać wówczas kiedy osoba zatrzymywana stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia i jest podejrzana o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy. W tej sprawie Trybunał nie dopatrzył się warunków absolutnie koniecznych do użycia broni.

W 1998 roku w nocy policjanci z patrolu otrzymali polecenie zatrzymania kierowcy samochodu, który jechał w niebezpieczny sposób. Dołączyli oni do prowadzonego już pościgu. Radiowozy policyjne próbowały zablokować drogę kierowcy, kiedy ten nie zatrzymał się i próbował je staranować, policjanci oddali strzały ostrzegawcze. Kierowca zignorował ostrzeżenia i usiłował uciekać dalej. Wówczas funkcjonariusze zaczęli strzelać w kierunku samochodu trafiając w opony, obręcze kół, fotele i okna.

Dwa, spośród oddanych strzałów, zabiły dwóch pasażerów uciekającego forda eskorta. Kierowca auta przeżył, został skazany na sześć lat więzienia. Rodzice zabitych pasażerów złożyli skargę do Trybunału Praw Człowieka w Starsburgu.

Trybunał uznał, że użycie broni byłoby usprawiedliwione wyłącznie w warunkach koniecznych. Nie ma takiej konieczności, jeśli wiadomo, że osoba zatrzymywana nie stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia i nie jest podejrzana o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy. Nawet jeśli spowoduje to utratę możliwości zatrzymania sprawcy. Według Trybunału nie było bezpośredniego zagrożenia ze strony kierowcy, a policjanci strzelając chaotycznie w kierunku samochodu nie zachowali wystarczającej ostrożności. W takich okolicznościach powinni byli przewidzieć ryzyko zabicia pasażerów. Użycie broni nie było adekwatne do sytuacji i w skutek oddania strzałów, które nie były konieczne, zginęło dwóch pasażerów.

Trybunał uznał, że w tej sprawie doszło do naruszenia prawa obywateli do skutecznego środka prawnego. 

Litwa musi zapłacić każdemu za skarżących po 30 tys. euro jako zadośćuczynienie za szkody materialne i krzywdę moralną.

Sygn. akt: Juozaitiene i Bikulcius przeciwko Litwie, orzeczenie z 24 kwietnia 2008 r., Izba Sekcja II, skargi nr 70659/01 i 74371/01.