Adresat: MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI

Sygnatura: RPO/712996/12/II/209 RZ

Data wystąpienia/sprawy:

Opis: 

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie problemów z wezwaniami kierowanymi do właścicieli lub posiadaczy pojazdów w związku z przekroczeniem prędkości.

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich kierowane są sprawy przedstawiające problem związany z kierowanymi do właścicieli lub posiadaczy pojazdów wezwaniami Policji, Straży Miejskiej i Gminnej oraz Inspekcji Transportu Drogowego do wskazania kierującego pojazdem, w związku z ujawnieniem wykroczenia drogowego polegającego na przekroczeniu prędkości zarejestrowanego przez fotoradar. Wezwania zawierają pouczenie, że niewskazanie kierującego pojazdem, który miał dopuścić się wskazanego wykroczenia, pociągać będzie odpowiedzialność na zasadzie art. 78 ust. 4 i 5 ustawy - Prawo o ruchu drogowym w związku z art. 96 § 3 k.w. Otrzymanie wezwania po kilku miesiącach od daty wykroczenia, bez prawa wglądu w akta sprawy i bez możliwości zapoznania się ze zdjęciem z fotoradaru, nierzadko czyni obowiązek z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy - Prawo o ruchu drogowym niemożliwym do spełnienia. W państwie prawa nakładanie obowiązków na obywateli, zagrożone karami w postępowaniu represyjnym, przy jednoczesnym ukształtowaniu systemu prawa w sposób, który uniemożliwia spełnienie obowiązku, jest niedopuszczalne. Szczególne wątpliwości budzi sytuacja w której właściciel lub posiadacz pojazdu, pod rygorem odpowiedzialności za wykroczenie, obowiązany jest wskazać osobę najbliższą, której powierzył pojazd do kierowania. Zastrzeżenia Rzecznika dotyczą również uprawnień Inspekcji Transportu Drogowego do prowadzenia postępowania w sprawie o wykroczenie stypizowane w art. 96 § 3 k.w., polegające na niewskazaniu przez właściciela lub posiadacza pojazdu, komu powierzył pojazd do używania lub użytkowania w oznaczonym czasie. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o poinformowanie o zajętym stanowisku w sprawie.

Plik dołączony do tego dokumentu: 1686231.pdf

Data odpowiedzi: 2012-12-24

Opis odpowiedzi: 

Minister Sprawiedliwości (24.12.2012 r.) podzielił pogląd, że umożliwienie osobie wezwanej do spełnienia obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy - Prawo o ruchu drogowym zapoznania się z zarejestrowanym obrazem, umożliwiłoby rzetelne wypełnienie tego obowiązku. Wydaje się, że kwestia udostępniania obrazów rejestrowanych za pomocą urządzeń pomiarowych lub kontrolnych może być uregulowana w rozporządzeniu ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, wykonującym upoważnienie z art. 129g ust. 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Akt ten nie został do tej pory wydany. Odnosząc się do wątpliwości Rzecznika dotyczących sytuacji, w której na właściciela lub posiadacza pojazdu nakłada się prawny obowiązek obciążania swymi zeznaniami osoby najbliższej, zaś uchylenie się od tego obowiązku powoduje odpowiedzialność właściciela (posiadacza pojazdu) za wykroczenie stypizowane w art. 96 § 3 k.w., Minister stwierdził, że sugerowana przez Rzecznika zmiana w znacznej ilości przypadków prowadziłaby do faktycznego zniesienia odpowiedzialności rzeczywistego sprawcy wykroczenia, a często stanowiłaby zachętę do nadużywania prawa do uchylenia się od odpowiedzi. W przygotowywanym w Ministerstwie Sprawiedliwości projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny i niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 870) nie przewiduje się zmiany treści przepisu art. 183 k.p.k. Minister podzielił stanowisko zgodnie z którym uprawnienie Inspekcji Transportu Drogowego do prowadzenia czynności wyjaśniających, kierowania do sądu wniosków o ukaranie i oskarżania przed sądem nie może być rozszerzane poza wykroczenia polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości i niezastosowanie się do sygnałów świetlnych.