Do sądu o zwrot 20 proc. uposażenia za L4?

Po kilku miesiącach od wejścia w życie ustawy o L-4, nie tylko mniej żołnierzy i funkcjonariuszy choruje, o czym doniosły media, ale są także problemy z odzyskaniem 20 proc. uposażenia. W tej sprawie  interweniował  Rzecznik Praw Obywatelskich.

Inspiracją do wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do szefa MSW była skarga  funkcjonariusza Policji, który przebywał  na zwolnieniu lekarskim.  Jego zdaniem, przyczyna nieobecności w służbie była związana ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby w Policji. 

Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie od 1 czerwca 2014 r.  ( Dz. U z 14.04.2014, poz. 502), funkcjonariusz Policji przebywający na zwolnieniu lekarskim zachowuje prawo do 80% uposażenia. Dopiero, gdy zostanie stwierdzone, że zwolnienie lekarskie było wynikiem szczególnych warunków służby w Policji, przysługuje mu 100% uposażenia.  Prawo do pełnej wypłaty zachowają nadal osoby, które:

•   uległy wypadkowi w czasie pełnienia służby lub których choroba powstała w związku ze szczególnymi jej właściwościami lub warunkami,
•   uległy wypadkowi w drodze do i z miejsca pełnienia służby,
•   chorują w czasie ciąży. To wynika ze specjalnej ochrony kobiet w czasie ciąży zarówno w systemie pracowniczym, jak i w służbach,
•   poddały się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów (lub poddali się takiemu zabiegowi),
•   oddadzą krew w publicznych placówkach krwiodawstwa,
•   stały się niezdolne do służby w czasie oddelegowania do pełnienia służby poza granicami państwa. Dodatkowo mogą liczyć na otrzymanie pełnego uposażenia, jeśli zostali poszkodowani przez osoby postronne w czasie wykonywania czynności służbowych, np. w przypadku napadu na żołnierza lub funkcjonariusza lub przeciwdziałania dokonaniu czynu zabronionego przez przestępcę. Dodatkowo fakt popełnienia czynu zabronionego musi być potwierdzony przez odpowiedni organ mający prawo do wydania takiego orzeczenia,

Przełożeni skierowani więc policjanta  do Wojewódzkiej  Komisji Lekarska MSW w Lublinie, która  uznała się za niewłaściwą z uwagi na brak przepisów wykonawczych. Stwierdzono, że w aktualnym stanie prawnym nie jest możliwe zwrócenie funkcjonariuszowi Policji 20% uposażenia z tytułu związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby. Wiązałoby się to z odpowiedzialnością wypłacającego z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Jedynym efektywnym środkiem prawnym, pozwalającym na zwrot należności, pozostaje dla funkcjonariuszy Policji dochodzenie roszczeń przed właściwym sądem.

W tej sytuacji, Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do szefa MSW o zbadanie sprawy  i podjęcie odpowiednich działań.

Należy przypomnieć, że do czasu wejścia w życie ustawy o L-4 z 24 stycznia 2014 r miały być wydane wszystkie akty wykonawcze.  Rzutem na taśmę, resort spraw wewnętrznych opublikował 30 maja w Dzienniku Ustaw cztery rozporządzenia szefa MSW z 29 maja br.  w sprawie rocznego zestawienia  zbiorczego przyczyn przebywania policjantów, strażaków, funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz Biura Ochrony Rządu na zwolnieniach lekarskich.  Ale te przepisy są raczej potrzebne administracji do celów statystycznych, a nie funkcjonariuszom, którzy m.in. będą zastępować swoich kolegów i w zamian za dodatkową pracę mieli otrzymywać dodatkowe pieniądze.   W myśl nowej regulacji o zrównaniu  zasiłków chorobowych  z systemem powszechnym  żołnierzy, a także funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Więziennej środki finansowe pozyskane z ograniczenia uposażeń mają być w całości przeznaczane na fundusz nagród i zapomóg dla wykonujących zadania służbowe w zastępstwie nieobecnych w pracy.  A za pierwsze trzy miesiące – jak doniosły media – pojawiły się znaczne oszczędności  szacowane na ok. 37 mln zł. 

Według danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w okresie od 1 czerwca  do 31 sierpnia br. o ok.  jedną trzecią zmniejszyła się liczba policjantów, strażaków, strażników granicznych i funkcjonariuszy BOR przebywających na L-4. Najwyższy spadek procentowy liczby funkcjonariuszy przebywających na zwolnieniach lekarskich wystąpił w Biurze Ochrony Rządu – o 31%, a najniższy w Straży Granicznej – o 26%. Natomiast w Policji nastąpił najwyższy spadek procentowy udzielanych dni zwolnień lekarskich – o 35%, najniższy zaś w Państwowej Straży Pożarnej – odpowiednio 23%.  Podobnie spadła liczba żołnierzy na zwolnieniu chorobowym.  Z danych przygotowanych przez MON dla "Gazety Wyborczej" wynika, że od czerwca do sierpnia 2013 r. na zwolnieniu było 40 tys. 517 żołnierzy zawodowych.

W resorcie obrony narodowej nie wydano  praktycznie żadnych przepisów wykonawczych poza wytycznymi dyrektora Departamentu Kadr MON. W przypadku żołnierzy ustalono, że nagrody uznaniowe z tytułu zastępstwa będą wypłacane z funduszu tworzonego w jednostce wojskowej.  W przypadku osób przebywających na zasiłku chorobowym, to uzyskane z tego tytułu zmniejszenie uposażeń (ze 100 do 80 proc.)  pozostanie w dyspozycji dowódców jednostek wojskowych.  To on będzie decydował o przyznaniu żołnierzowi  nagrody uznaniowej z tytułu zastępstwa  i określał jej wysokość  na wniosek bezpośredniego przełożonego żołnierza. Należy przypomnieć, że pracownicy cywilny, którzy zastępują żołnierzy nie są dodatkowo wynagradzani.

Z kolei  resort spraw wewnętrznych dopiero niedawno – przy okazji ustawy budżetowej na 2015 r. ujawnił, że potrzebuje z uwagi na  uchwaloną niedawno ustawę o komisjach lekarskich dodatkowych środków na zatrudnienie 160 osób w  Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSW.  Jest to przyczyna braku przepisów wykonawczych.

Tylko co to obchodzi funkcjonariuszy, którzy dowiadują się, że mają domagać się zwrotu 20 proc. uposażenia na drodze sądowej.  Czy podobne problemy ze zwrotem 20 proc. uposażenia mają także żołnierze zawodowi?  R.Ch.