Straż Pożarna - zasady przyznawania rekompensaty finansowej za służbę w czasie wolnym od służbySK 39/14

5 października 2015 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną J.P. dotyczącą Straży Pożarnej (zasady przyznawania rekompensaty finansowej za służbę w czasie wolnym od służby).

Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:

1. art. 2 ustawy z dnia 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej z art. 66 ust 2, art. 31 ust 3, art. 32 ust 2, art. 64 ust 2 oraz art. 2 konstytucji, w części zawierającej stwierdzenie „w okresie rozliczeniowym bezpośrednio poprzedzającym wejście w życie niniejszej ustawy", który to zapis ogranicza prawo strażaka do rekompensaty finansowej za służbę w czasie wolnym od służby, jedynie do okresu od dnia 1 lipca 2010 r., pozbawiając tym samym prawa do takiej rekompensaty za okresy wcześniejsze, również w sytuacji, w której strażak w związku z zakończeniem służby nie może uzyskać rekompensaty w postaci czasu wolnego;
2. art. 35 ust 9 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o Państwowej Straży Pożarnej w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2005 do 31 grudnia 2010, z art. 66 ust 2, art. 31 ust 3, art. 32 ust 2, art. 64 ust 2 oraz art. 2 konstytucji, w zakresie w jakim przepis ten wyklucza prawo strażaka do rekompensaty finansowej za służbę w czasie wolnym od służby, również w sytuacji, w której strażak w związku z zakończeniem służby nie może uzyskać rekompensaty w postaci czasu wolnego;
3. art. 97c ust. 1 powyższej ustawy z art. 66 ust 2, art. 31 ust 3, art. 32 ust 2, art. 64 ust 2 oraz art. 2 konstytucji w części zawierającej stwierdzenie, „stanowi 60 % z 1/172 przeciętnego uposażenia, o którym mowa w art. 85 ust. 3, obowiązującego w okresie rozliczeniowym", który to zapis ustala wysokość rekompensaty pieniężnej za służbę pełnioną ponad normę czasu służby (powyżej 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym), w kwocie niższej niż stawka uposażenia przysługująca za służbę w ramach normy czasu służby (do 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym), a także w zakresie w jakim przepis ten ustala wysokość rekompensaty pieniężnej za służbę pełnioną ponad normę czasu służby, w oparciu o wskaźnik średniego uposażenia w Państwowej Straży Pożarnej, w oderwaniu od indywidualnego uposażenia przysługującego strażakowi.

Skarżący był zatrudniony jako strażak w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej. Wypracował nadgodziny, za część których otrzymał czas wolny w odpowiednim wymiarze godzin. Za pozostałe godziny służby ponad normę uzyskał rekompensatę pieniężną. Pozostały jednak godziny, za które do czasu zwolnienia ze służby skarżący nie otrzymał rekompensaty w żadnej formie. W związku z tym, skarżący wniósł pozew do sądu rejonowego, który jednak oddalił powództwo. Sąd okręgowy oddalił apelację, jako bezzasadną.

Skarżący podnosi, iż sposób rozumienia przez sądy art. 2 ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w powiązaniu z art. 35 ust. 9 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w poprzednim brzmieniu, polegający na ograniczeniu możliwości uzyskania ekwiwalentu pieniężnego od lipca 2010 r., dyskryminuje strażaków, albowiem tylko tę jedyną grupę zawodową pozbawia w związku z odejściem ze służby jakiejkolwiek rekompensaty za przedłużoną służbę w okresie od lipca 2005 r. do czerwca 2010 r. Skarżący podkreśla, że prawo do odpowiedniej rekompensaty pieniężnej przysługuje funkcjonariuszom Policji, a strażakom nie.

Skarżący wskazuje, że wszystkie zakwestionowane przepisy są sprzeczne z art. 66 ust. 2 konstytucji, naruszają bowiem prawo do ustawowego określenia czasu służby i odpowiedniej rekompensaty za jej przedłużenie.

Ekwiwalent za przedłużony czas pracy powinien przewyższać wynagrodzenie, jakie przysługuje za pracę wykonywaną w ramach norm czasu pracy – wskazuje skarżący. W odniesieniu do strażaków - na podstawie art. 97c ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej ekwiwalent ten został ograniczony do około 60% przeciętnego wynagrodzenia strażaka, podczas gdy w innych służbach wynosi on 100 % indywidualnego uposażenia na danym stanowisku.

W ocenie skarżącego prawo do odpowiedniej rekompensaty za przedłużoną służbę jest prawem majątkowym, które podlega ochronie. Pozbawienie strażaków prawa do jakiejkolwiek rekompensaty za przedłużony czas służby narusza istotę prawa własności, która chroniona jest na podstawie art. 64 ust. 2 konstytucji. Jest również sprzeczne z konstytucyjnymi zasadami zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasadą sprawiedliwości społecznej.

Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Andrzej Wróbel,  sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Kotlinowski.